Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

www.ziyouz.com
 
кутубхонаси
 
51
SHAN YAN 
(Miloddan avvalgi 390-338 yillar)
 
 
Xitoy faylasufi Shan Yan kambag‘allashgan aslzoda oiladan bo‘lib, haqiqiy ismi Gunsun 
Yan edi. Shan Yan Vey saltanati hukmdori Ven-xouning birinchi vaziri faylasuf Li Kuy 
(424-386 yillar)ning qo‘lida tahsil oldi. Keyinchalik u saroyda maslahatchi va islohotchi 
vazifalarida xizmat qildi. Shan Yan legistlar maktabining vakillaridan edi. Uning «Shan 
viloyati hukmdorining kitobi» nomli asari bizga ma’lum. 
Sin hukmdori Syao Gun (miloddan avvalgi 361-388 yillar) Shan Yan ta’limoti bilan 
qiziqib, unga davlat islohotlarini o‘tkazishni ishonib topshirdi. Bu voqea qadimiy Xitoyda 
yangi falsafiy ta’limotning ilk bor hayotga tatbiq etilishi sifatida tarix sahifalariga bitildi. 
Va bu ish katta muvaffaqiyatlar bilan amalga oshirildi. 
Shan Yan o‘ta yuksak farosat sohibi edi. U o‘z islohotlari ba’zi guruhlar tomonidan 
qarshilikka uchrashini avvaldan ko‘ra bildi. Shu bois barcha shubha va gumonlarning 
oldini olish, jamoatchilikda davlat qonunlarining kuchiga ishonch tuyg‘ularini uyg‘otish 
uchun avvaldan maxsus farmon chiqardi. Bu g‘aroyib farmonda kimda-kim katta g‘o‘lani 
yelkasiga ortib, mamlakat poytaxtining shimoliy darvozasidan janubiy darvozasiga qadar 
olib borsa, o‘sha odamni 10 tilla tanga bilan mukofotlash va’da qilingandi. O’sha 
vaqtlarda 10 tilla tanga juda katta boylik sanalardi. Shu tufayli farmonni eshitgan 
fuqarolar ishonishni ham, ishonmasliklarini ham bilmay hayron qoldilar. Hech kim bu 
ishni bajarishga jur’at etmadi. Shunda poytaxtning markaziy maydonida mukofot 50 tilla 
tanga qilib belgilangani haqidagi farmoyish o‘qib eshittirildi. Bir fuqaro bu ishni amalga 
oshirishga rozilik bildirib, g‘o‘lani hammaning ko‘z o‘ngida yelkasiga ortdi-da, shaharning 
bir burchidan ikkinchi burchiga olib bordi. Hukumat vakillari xaloyiq guvohligida 50 tilla 
tangani sanab, egasiga topshirdilar. Bu tadbir odamlarni davlat qonunlariga ishontirish