Microsoft Word монетар ум к 2019й docm

 
 
 
 
 
 

---

150 
12- МАВЗУ. ХАЛҚАРО ИҚТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАРДА 
ТЎЛОВ ВА 
ҲИСОБ-КИТОБЛАР БАЛАНСИ
•
•
12.1. Халқаро тўлов баланси тушунчаси ва 
унинг таркиби
•
12.2. Тўлов баланси моддаларини таснифлаш 
услублари
•
12.3. Тўлов баланси салъдосини ўлчаш
концепциялари
•
12.4. Ликвидлилик концепцияси
•
12.5. Тўлов балансига таъсир этувчи асосий
омиллар
 
12.1. Халқаро тўлов баланси тушунчаси ва унинг таркиби
•
Тўлов баланси
бу – халқаро операцияларнинг баланс 
ҳисобварағидир. Яъни, бу, мамлакатнинг товарлар, 
хизматлар, капиталларни олиб кириш ва олиб чиқиш 
кўрсаткичларининг нисбати шаклидаги халқаро хўжалик 
алоқалари комплексининг қиймат ифодасидир.
•
Халқаро операцияларнинг баланс ҳисоб-варағи, 
мамлакат ташқи иқтисодий операцияларининг 
масштаблари, таркиби ва характерини қиймат 
жиҳатидан миқдорий ва сифат ифодасидир. Амалиётда, 
одат сифатида “тўлов баланси” атамасидан 
фойдаланиш, барча операциялар бўйича валюта 
оқимларининг кўрсаткичларини эса тўлов ва тушумлар 
сифатида белгилаш қабул қилинган.
 
 
 
 
 
 
 

---

151 
•
Эркин рақобат капитализми даврида халқаро 
иқтисодий операциялар ҳисобини юритиш муаммоси ва 
уларни талаб даражасида тўлов балансида акс 
eттиришга қизиқиш, айрим давлатларнинг иқтисодий ва 
кредит инқирозлари даврида олтиннинг оқиб кетишини 
олидини олишга қаратилган хатти-ҳаракатлари билан, 
иқтисодчилар томонидан эса – умумий мувозанат 
иқтисодий назарияси доирасида тўлов мувозанатининг 
бузилиши ва тикланишини тушунтиришга интилиш 
билан асосланган. Бироқ, ушбу даврда ҳали халқаро 
ҳисоб-китоблар тўғрисида, улар ҳақида маълумотлар 
йиғиш тизимининг такомиллашмаганлиги, ҳамда 
уларни англаб олишнинг назарий ёндашувларидаги 
камчиликлар мавжудлиги оқибатида тўлақонли ва 
ҳаққоний маълумотлар йўқ эди.