Microsoft Word Ma'ruza matni



Download 189,45 Kb.
Pdf ko'rish
bet15/38
Sana22.01.2022
Hajmi189,45 Kb.
#399363
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   38
Bog'liq
Maruza matni -Копировать

Adabiyotlar: 

2: 52 – 56. 

 

Matn 

1.Adabiy  tilning  ta’rifi.  Ma’lumki,  har  bir  adabiy  til  milliy  (xalq  yoki  elat)  

tilning  yuqori    bosqichi  bo‘lib,  u  me’yorlashgan  yoki    me’yorlashtirilgan  til 

hisoblanadi.  Unga  yana    quyidagi    ta’rifni    berish  mumkin;  «Adabiy  til  leksik 

jihatdan  nisbatan  barqaror,  fonetik  va  grammatik  jihatdan  ma’lum  qolipga  

tushgan, yagona orfografik va orfoepik normalarga  amal  qiladigan, so‘z ustalari 

tomonidan sayqal berilgan tildir». O‘zbek adabiy tili ham shu qoidaga amal  qiladi. 

 

2. Adabiy tilning og‘zaki va yozma  shakllari. 



 

O‘zbek  adabiy tili ikki shaklda bo‘ladi:  og‘zaki va yozma. 

 

Og‘zaki  adabiy til davlat ahamiyatiga  ega bo‘lgan barcha  sathdagi  rasmiy  



majlislar, o‘qish  -o‘qish ishlari,  ommaviy majlislarda  qo‘llanadi. Yozma adabiy 

til  esa    orfografik  qoidalar  asosida    shakllantiriladi  va    orfografik  qoidalari    joriy  

o‘zbek alifbosiga  asoslanadi. Unda bir  necha tamoyillardan foydalaniladi: fonetik, 

fonematik, morfologik. Grafik, tarixiy - an’anaviy, ramziy  va boshqalar. 

4.Adabiy  tilning  tayanch    dialektiga  ega  bo‘ladi.  To‘g‘ri,    o‘zbek    adabiy 

tilining  shakllanishida    shevalarning  barchasi  u  yoki    bu    darajada  ishtirok  etadi, 

lekin  ma’lum  shevalar  adabiy  til  uchun   asos,   tayanch  (baza)  vazifasini bajaradi, 

ya’ni o‘zbek adabiy tili muayyan sheva va shevalardan leksik, fonetik, grammatik 

xususiyatlarni    adabiy    til  fakti  sifatida    oladi  hamda  o‘sha    va  shevalar  guruhi 

taraqqiy  etishi  bilan    birga    taraqqiy  etadi,  chunki  sheva  jonli  til  bo‘lib,  u  doimo 

rivojlanishda,  o‘zgarishda  bo‘ladi,    shu  tufayli  ham  adabiy  til  shu    sheva  yoki  

shevalar guruhi rivojlanishi bilan bog‘liq ravishda  taraqqiyo etib boradi, aksincha, 

adabiy til o‘zining tayanch  dialektiga  ega bo‘lmasa,  u bor-bora, aksincha, adabiy 

til    o‘zining  tayanch  dialektiga    ega  bo‘lmasa,    u  bora-bora    muomaladan  chiqib 

Удалить Водяной Знак

Wondershare

PDFelement



ketadi.    Muomaladan  chiqqan  til  fanda    «O‘lik  til»  degan  termin  bilan  yuritiladi. 

Tillar tarixida  «O‘lik tillar» mavjudligi haqida  ma’lumotlar ko‘p.  

5.O‘zbek  adabiy  tili    shartli    ravishda  fonetik  jihatdan  Toshkent  shahar 

dialektiga,  morfologik  jihatdan  esa  Forg‘ona  dialektiga  tayanadi.  Ma’lumki, 

Toshkent shevalarida 6 ta unlili (u, o, e, ye, ‘) dialektdir.Farg‘ona dialektidagi fe’l 

shakllari asosan o‘zbek  adabiy  tiliga norma sifatida qabul qilingan. Aslida adabiy 

tilni bir yoki  ikki sheva yoki dialekt bilan bog‘lab qo‘yish juda ham to‘g‘ri emas, 

balki   o‘zbek  adabiy  tili  shevalar hisobida  boyib,    mukammalashib  borishi  lozim. 

Shu ma’noda shevalar adabiy tilning manbai bo‘lib qoladi.   


Download 189,45 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish