|
SHAYX SAN’ON MURIDLARINING CHORA TOPOLMAY KA’BAGA QAYTISHLARI
Shayx San’onning muridlari nima qilishlarini bilmay hayron qoldilar. Shayxning
Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor
www.ziyouz.com кутубхонаси
51
shaydo va oshiqligini, tarso qizi uchun tarsolar diniga kirib, musulmonlikni tark etganini
ko‘rib, uning yonidan ketdilar, g‘amgin va diltang bo‘lib, attang-afsus deb shayxdan yuz
o‘girdilar. Muridlar orasida shayxga yaqin bir kishi bor edi, u shayxning oldiga kelib dedi:
— Ey ishqda inonu ixtiyorini qo‘ldan bergan pir, biz endi Ka’ba tomon qaytamiz, nima
istaging bor, ayt. Balki biror ko‘rsatma berarsan bizga. Yoki hammamiz sen kabi tarsolik
ko‘yiga kirib, rasvo bo‘lishimiz kerak, yoxud bu erdan ketib, sening bu ahvolingni
ko‘rmay, uzoqroq turganimiz ma’qul. Ka’baga borib, xotirjam ibodat bilan
shug‘ullanganimiz bu yerda ko‘rayotganimizdan yaxshiroq emasmi?
Shayxdedi:
— Qaerga borsalaring boringlar, meni tinch qo‘yinglar. To tanimda jonim bor ekan,
nasroniylar dayri mening joyimdir. Menga shu nasroniylarning ruhoniy qizi (rohiba)
bo‘lsa bas. Agar siz ham oshiq bo‘lganingizda menga hamdamu hamroz bo‘lardingiz. Ey
azizlar, qaytib boringlar, mening holim nima kechishini Alloh biladi. Agar mendan
so‘rasalar, rost gapni so‘zlang, shayx San’on oshiqu xasta deng, ko‘zlarida qonli yosh,
shakar yesa zaharga aylanadi deb ayting. Hech bir musulmon boshiga bu savdoni
solmasin. Agar meni ta’na bilan tilga olsalar, dard ko‘rmagan bedardlardir ular.
Shayx San’on shu gaplarni aytib, yuzini yorlaridan o‘girdi, vidolashmadi ham ular
bilan. Tayog‘ini olib, cho‘chqala-riga qarash uchun dalaga yo‘l oldi. Muridlar esa uning
orqasidan yig‘lab qoldilar, har qancha «ey shayx, qayting», dedilar, ammo shayx e’tibor
qilmadi. Go‘yo muridlarni hech ko‘rmaganday, ular mutlaqo begona kishilarday edilar
uning uchun. Shayx beparvo cho‘chqaboqarlikni davom ettirar edi.
Shundan keyin muridlar barchasi Makkaga qarab yo‘lga tushdilar, jonlari kuyar,
yuraklari achir, ammo ilojsiz edilar. Muridlar Makkaga borib yetdilar, lekin hech kimga
hech bir narsa demadilar. Shayx ahvolidan so‘z ochmadilar. Pirsiz, rahbarsiz edilar,
pirlari Rumda tarso bo‘lib qolgan edi.
Pir yo‘lini yo‘qotgandan keyin muridlar nima qilsin, pir ka’badan yuz o‘girgach,
muridlar Ka’baga qarab yuzlanishlari ajab.
Ey ishq, nimalar qilding sen, ey falak, odam boshiga ne ko‘rgiliklarni solasan sen?
Shayx San’onning yana bir zakovatli muridi bor edi. Shayx Rumga ketgan vaqgda u
Makkada emas edi. Shayx yo‘kdi-gida safardan qaytib, Makkaga kelgan va shayxni
kutib, xilvatda o‘tirardi. Muridlarning shayxsiz qaytib kelganini ko‘rib, ko‘ngli buzildi va
ulardan pirining ahvolini so‘radi. Birodarlar unga shayx boshiga tushgan savdoni bir-bir
hikoya qilib berdilar. Shayxning oshiq bo‘lgani, tarsolarga qo‘shilib, mayxo‘rlik qilgani,
hozirgi vaqtda cho‘chqaboqar bo‘lib yurganini aytib berdilar.
Zakovatli murid birodarlaridan bu qissani eshitgach, g‘amgin qiyofada dedi:
- Ey, noahlu bevafo yorlar, yorlik va do‘stlikka muvofiq ish qilmabsizlar, aksincha,
nomardlarning ishini qilibsizlar. Sadoqatli murid, jon payvandli yor bo‘lsangiz og‘ir
paytida quniga yarang edi, birga bo‘lib, dardiga malham bo‘ling edi. Agar o‘z
shayxingizning yori bo‘lsangiz, har qanday sharoitda uning yonida bo‘lmog‘ingiz lozim,
axir. Uyalinglar, shumi sadoqatu vafo, pir haqqini ado etish? Agar shayxingiz beliga
zunnor bog‘lagan ekan, siz ham darhol belga zunnor bog‘lang edi, agar tarso bo‘lsa,
hammangiz unga qo‘shilib tarso bo‘ling edi. Siz qilgan ish esa yorlik va muvofikdik emas,
balki munofiqlik va dushmanlikdir. O’z yorining do‘sti bo‘ladigan odam, yori agar kofir
bo‘lsa ham yorlikni tark etmasligi kerak. Shayx dengizga cho‘kib, nahang komiga
tushibdi, siz esa qo‘rqib, uni tashlab qochibsiz.
Hammasi o‘zlarini oqlash uchun: biz shayxni ko‘p marta ogohlantirdik, birga yurib,
dardiga sherik bo‘lmoqchi bo‘ldik. Ammo shayx bizdan bezor edi, bizni ko‘rishdan
og‘rinardi. Oldidan bizni quvib haydadi. Chunki bizning yorligimizdan unga hech foyda
yo‘q edi, bizning Makkaga qaytishimiz ham uning hukmi farmonidir, dedilar. Zakovatli
Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor
Do'stlaringiz bilan baham: |
