Microsoft Word kr ugay ona ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
72
ёқтирганини оларди, ҳолос. Бу ҳол Ҳусайин Имом Хатиб мактабининг бешинчи синфига 
боришига қадар давом этди. 
Ҳусайин дарсдан ташқари ўқиган бир тафсир китобидан Қуръон оятларининг кўпи нозил 
бўлишига яхудийларнинг тарбиясизлиги сабаб бўлганини билиб одди. Ўша жойдан савдодаги 
қаллобликларнинг аксарияти ана шу миллатга хос эканлигини, улар ўзга миллатларни талаш, 
абгор этиш мақсадида турли ҳийлалар ишлатишини билиб олди. Бу билимлардан Одилбекни 
ҳам хабардор этди. 
Кун келиб, Одилбек ишини улгуржи, кўтара савдога ўтказди. Ҳаром йўл билан бойиганларга 
ҳалол ва шаръий йўл билан ҳам бойиш мумкинлигини исботлади. Ҳийлакор ва ҳаромхўр у 
дунёдагина эмас, бу дунёда ҳам топганини бахузур, бемалол еёлмаслиги қилмишига жазо 
эмасми? 
Одилбекка баъзан яқин туманлардан зарур моллар сўралган талаб мактублари келарди. Бу 
талабларнинг бир қисмини қондирарди, қондирилмаган қисми учун талабгорларга мактубляр 
йўллаб «топилмаган чет эл маҳсулотлари ўрнига хоҳласангиз, ўзимизникидан юбораман!, деб 
таклиф билдирарди. Бу мактублар кўпинча яхши натижалар берарди. 
Мамлакатдан ташқарига оқиб кетаётган пул масаланинг бир томони, масаланинг бошқа томони 
— у ёқдан келадиган озиқ-овқат маҳсулотларининг сифати қанақалиги. Кутсдан-қун ортиб 
бораётган турли хасталикларнинг бунга ҳеч қандай алоқаси йўқмикан?! Унда олдин кўз кўриб, 
кулоқ эшитмаган томир қотишига ўхшаш касалликлар осмондан тушяптими? 
Табиий, ўзинг мутахассис бўлмаган соҳаларда қатъий сўз айтиш яхши эмас. Аммо, ота-
боболаримиз бежизга «Говурдан дўст бўлмас» дейишмаган. 
Одилбек ўғлини Имом Хатиб мактабига бериш олдидан иккиланганини эслади. Ўғлини бу 
ўқишга берганидан пушаймон эмас. У билан қилган самимий суҳбатлари натижасида 
тижоратида, фикр ва ахлоқида катта ўзгаришлар бўлганидан Однлбек жуда ҳам мамнун. 
Ҳусайин Имом Хатиб мактабига қайд этилгач, Одилбек гоҳо Эрдолбекка рўбару келиб 
қолганида пичинг ва миннатларига аҳамият бермасди. Эрдолбек: 
— Ким не деса-десин, Одилбек, сиз янглишдингиз. 
— Эрдолбек, янглишган бўлсам ҳам мамнунман. Фақат янглишганимни исбот этиш қолди, 
бундай одамнинг топилишига ишонмайман. Сизга тижорий ҳаётдан мисол келтирай: тасаввур 
этингки, бир мол фақат менинг қўлимда бор. Миллатнинг бу молга эҳтиёжи катта, баланд нарх 
қўйишимни ким маън эта олади? 
Масалан, автобус бекатида йигирма беш қурушлик газли сув эллик, ҳатто етмиш беш қурушга 
сотилади. Газеталар кўпинча катта шаҳарларда кимларнингдир касал от ва эшак сўйиб 
сотилаётганда ушланганини ёзишади. Булар ёлғон бўлса, бу ёмонларнинг олдини олмоқ, ёлғон 
бўлмаса, буларни ҳақиқат сифатида қабул қилмоқ мажбуриятидамиз. Виждонни ислоҳ қилишга 
ҳукумат ҳам ожиз. Ҳар инсоннинг бошига биттадан назоратчи кўёлмайди. Ҳар дўконни ва 
дўкончини ҳар кун, ҳар соат назорат қилолмайди. 
Харидорга молнинг камчилигини айтмасам, айтишга мени ким мажбур қилади? Қайтариб олиб 
келганга, буни ўзинг қилиб келтирдинг деб тухмат қилсамчи? Ким мени қайтаради? Эртага 
баҳоси ошадиган бир молни уйимда еки бошқа жойда сақлаб, вақги келганда чиқарсам, ким 
аралашади бунга? Ҳукумат буларнинг қанчасидан хабар топади? Нечасини уддалайди, 
нечасига улгуриб, қанчасига улгурмайди? Бунақа воқеалар тижоратда қанчадан-қанча?! 
Қўлимдаги мол тугагунча эски баҳода сотсам, бунга камроқ фойда кўришни ёқтирганим сабаб 
эмас. Бу Аллоҳдан кўрқишимдан, виждон туйғусидан. 
Стадионнинг илк очилган кун чўкишига нима дейсиз? Стадион қурилишида илм етарли 
бўлмаганми? Ёки халқ илк очилган қун ёқтирмасдан кетмон, бел, чўкич билан қулатдиларми? 
Балки қурилиивдаги нуқсон виждон ҳокимиятининг Аллоҳ буйруғи билан назорат қилинмай 
қолиши натижасидир? 
Одилбек Эрдолбекнинг юзига жавоб кутгандай бирпас қараб тургач, давом этди: 

---

Ўгай она (роман). Аҳмад Лутфий Қозончи