Microsoft Word kr ugay ona ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
62
Кунлар шундай ўтарди. Жомеъда Ҳусайиннинг хутбасини эшитиб изтироб чеқди, ҳавас қилди. 
Шундай бўлмоқни қанчалар истаганди. Балки Фотимахонимдай бир онаси бўлганда ана шу 
хутба ўқиган ўзи бўлиши ҳам мумкин эди. Жамоат чиқкунча кутди. Ҳусайин оёқ кийимини 
олмоқчи бўлганда Исмоил аввалроқ ҳаракат қилиб, тўғрилаб қўйди. Бу оёқ кийимларга Фотима 
онасининг ҳам қўллари теккан бўлиши мумкин. Зотан, унинг ўғли бўлишининг ўзи етарли эди. 
Унга қилинган хизмат, Фотимахонимга қилинган хизмат демакдир. 
 
* * * 
Боласига етарлича мол-мулк қолдирган, катта бойлик тўплаган ота ўзи яратишга масъул 
бўлган келажакни таъминлаган саналадими? 
Инсоннинг руҳ ва бадандан пайдо бўлган бир мавжудот эканлнгини қабул қилган, унинг фақат 
оддий бир моддий борлиқ эмаслигини тан олганлар бу саволга ҳа деб жавоб беришлари 
мумкин эмас. Оқшом тушгач, ҳисобсиз мол-мулк устида бойўғлидек тунаганлар бунга мисолдир. 
Аммо боласини қолдирган молига, ундан ҳам муҳимроғи шахсига, нафсига ҳоким бўладиган 
одоб-ахлоққа ўргатганларга эътироз йўқ. Булар зурриётлари истиқболини таъминлаш йўлида 
илк қадам ташлаганлар, уларни боришлари зарур мўлжал, манзил сари йўллаганлар. 
Фарзандига таом ейиш одобини ўргатиш ўрнига овқатни ўзи едириб қўйган, велосипед 
ҳайдашни ўргатиш учун гўдагини велосипедга миндириб қиялиқдан пастга қўйиб юборган 
отанинг ҳаракатлари қанчалик хато бўлса, мулкни бошқаришни билмаган боласини бойлигага 
бошлиқ қилиб қўйиш ҳам шунчалик хатодир. Тўғри, бола йиқилиб-туриб велосипед минишни 
ўрганар, аммо у ўргангунича велосипеднинг мингулик ҳоли қолмайди. Отаси қолдирган 
бойликдан бошқа ҳеч нарсага эга бўлмаганлар хушларини бошларига тўплашлари, 
қўлларидагини сочиб-совурмасликлари учун яна бир бойликка эхтиёжмандларки, бу бойлик 
осонгнна қўлга кирмайди. Бу: «Яна келин бўлсам, рўзғор тутишни ўрганардим», — деб иккинчи 
марта келин бўлишга кўз тутган тул хотиннинг ҳолатини эслатади. 
Отанинг фарзандига қолдириши мумкин бўлган энг гўзал, қимматли мероси одоб ва тарбиядир. 
Бу ҳақиқатни билганлар, болаларини уриш ўрнига адаб хивичи билан тартибга чақиришади, 
интизомга келтирадилар. 
Фотимахоним Ҳусайин, Одила ва Самиҳага нима бера олиши мумкин? Отасидан қоладиган 
катта бойликними? Йўқ. Ундана отасидан қоладиган бойликка, на бундай бойликнинг инсонга 
саодат келтиришига ишончи бор. Агар бойлик саодат дейилса, фақирлардан бадбахтроқ 
кимсалар бўлмасди. Фотимахоним эртага уларни жамият олдида ва Яратган ҳузурида 
уялмайдиган даражада тарбиялаб егаштирса, энг қимматли меросни қолдирган бўлади. 
Жамият авлодига, фарзандига мол-мулқ бойлик қолдирганларни муборакбод этмайди. Лекин 
уларни одоб-ахлоқсиз, виждонсиз қилиб етиштирса, танқид ва таҳқир этади. 
Фотимахоним шунисига ишонади. Ишонгани учун ўғлини ҳақиқий ўғил бола, ҳақиқий фарзанд, 
қизларини ота-онасига гап теккизмайдиган тарзда ўстириш, тарбиялаш йўлидан боради. Бу 
осон йўл эмас. Акс ҳолда, ҳамманинг боласи ҳам ҳақиқий фарзанд бўлиб етишарди. Ҳамма ҳам 
қошиқ ясай олади, аммо фақат устасигина унинг сопини қоқ ўртасидан чиқаришга қодир. 
Барча аёллар ҳам Фотимахоним каби фарзанд тарбиялашнинг, уни ифтихор крлингудек бир 
тарбияга соҳиб қила олишнинг лозимлигига ишонмайди. Бир она боласи оч қолса касалланиши 
ва охир-оқибат нобуд бўлишига ишонади. Шу ишонч туфайли ҳар кеч, ҳар сахар уйқудан қолиб 
унга кўкрак тутади. Иссиқ тўшагини тарк эттирадиган, уйқудан кўз очолмайдиган, уйқудан 
тотли нарса бўлмаган пайтларда кўз очдирадиган бир туйғу ва ишонч бор — бу шафқат, «агар 
эмизмасам болам қийналади», деган ишонч. Бу ҳис, шу туйғу онани иссиқни-иссиқ, совуқни-
совуқдемас-дан бола хизматига йўллайди. Фотимахонимнинг фикрича, бешикдаги бола сутга 
қандай эҳтиёжманд бўлса, бешикдан тургач тарбиягаҳам шундай эҳтиёжи бордир. 
Тарбия ҳеч кимга ҳеч қачон зарар келтирмайди. кесилган дарахт меҳмонхонага киритилмайди. 

---

Ўгай она (роман). Аҳмад Лутфий Қозончи