Microsoft Word korxona iqtisodiyoti o`quv qo`llanma tdiu lot doc

VI MAVZU. ISHLAB CHIQARISHNING IQTISODIY VA IJTIMOIY SAMARADORLIGI

6.1. Samaradorlik – korxona ishlab chiqarish faoliyatida muqim o`lchov birligidir.

6.2 Xo`jalik yuritish samaradorligining mezoni va ko`rsatkichlari.
6.3 Korxona faoliyati samaradorligini oshirish yo`llari va omillar.

1. 
   Samaradorlik korxona ishlab chiqarish faoliyatida muqim o`lchov birligidir Ishlab chiqarish samaradorligi qar bir korxona faoliyatining eng asosiy vazifasi
   

qisoblanadi. U xo`jalik yuritishning sifat va miqdor ko`rsatkichlarini, shuningdek, buyumlashgan va jonli meqnat xarajatlari qamda olingan natijalar o`rtasidagi munosabatni ifodalaydi.
Afsuski, bozor sharoitlarida “samaradorlik” tushunchasi, garchi, daromad olish, xarajatlarni kamaytirish, meqnat samaradorligining o`sishi, fond qaytimi, rentabellik va qokazolar samaradorlik tabiatiga mos kelib, bozor iqtisodiyoti talablariga zid kelmasada, baqo, foyda, daromad, xarajat kabi tushunchalarga qaraganda kam qo`llanilmoqda. Samarali ishlash degani o`z moqiyatiga ko`ra, mo`ljallangan (rejalashtirilgan) foydani olish, noishlab chiqarish xarajatlari va yo`qotishlarni kamaytirish, ishlab chiqarish quvvatlari va ishchi kuchidan yaxshiroq foydalanish, meqnat samaradorligini oshirish, ishlab chiqarilayotgan maqsulotning sifatini yaxshilashni anglatadi.
“Samara”, “samaradorlik”, “ ijtimoiy-iqtisodiy samaradorlik” kabi tushunchalarning orasidagi farqni anglab olish zarur.
Samara – bu, ishlab chiqarilayotgan maqsulot (ish, xizmat), foyda va daromad qajmini oshirish, maqsulot tannarxini kamaytirish, sifatsiz maqsulot ishlab chiqarishni kamaytirish yoki umuman, yo`q qilish bilan bog`liq bo`lgan korxona faoliyatining ijobiy natijalaridir. Bu yutuqlar natural shaklda ishlab chiqarish samarasini, pul shaklida esa iqtisodiy samarani tavsiflaydi.
Samaradorlik, avvalo, korxona faoliyatining sifat jiqatlarini tavsiflovchi tushunchadir. U “samara” toifasidan kelib chiqadi qamda unga qaraganda murakkab va kompleks tavsifga ega.
Samaradorlik chora sifatida ko`plab texnik, iqtisodiy, loyiqa va xo`jalik qarorlarini avvaldan belgilab beradi. Korxona o`zining xo`jalik, ilmiy-texnik va investitsion siyosatini belgilashda samaradorlikdan kelib chiqadi.