Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

§. Metallarni elektron nur bilan payvandlash

Bu usulda payvandlanuvchi metall buyumlarni 133·10-⁴- 133·10-⁵ Pa li vakuum kameraga kiritib, payvandlash joyiga elektr to‘pi deb ataluvchi qurilmaning volfram o‘ramli spiralli (katod)ga transformatordan 10-35 kVt tok yuboriladi. Bunda katod tezda 2500^oС gacha qizib, juda katta tezlikda (4-5 km/s) undan elektronlar ajraladi. Elektronlar elektromagnit linzadan o‘tishida katta konsentratsiyali nurga o‘tadi. Bu nurni payvandlash joyi (anod)ga yo‘naltirilganida bu joy bombardimon qilinib natijada uning kinetik

energiyasi issiqlik energiyaga aylanib ko‘p miqdorda issiqlik (5000–6000°C) ajraladi. Bu energiya payvandlash joyini darhol eritadi. Nurni bu joyidan boshqa joyga olinishida bu joy sovib, kristallanib chok hosil bo‘ladi.
Bu usulda turli qalinlikdagi (0,01–100 mm) gacha.qiyin eriydigan metallar (Mo, W, Ti va boshqalar) va ularning qotishmalari, shuningdek, kimyoviy aktiv metallar (sirkoniy, berelliy, niobiy va boshqalar) va ularning qotishmalari payvandlanadi. Bu usul yuqori unumdorligi va chok sifatini yuqoriligi sababli sanoatning qator sohalariga juda qo‘l keladi.


81-rasm. Elektron nur bilan payvandlash qurilmasining sxemasi: 1 – katod; 2 – uchlik; 3 – anod; 4 – elektromagnit linza;
5 – zagotovka; 6 – stol; 7 – vakuum kamerasi.

9-§. Metallarni payvandlash simlari bilan gaz alangasida payvandlash

Bu usuldan metallarni yonuvchi gazlarning kislorod bilan gorelkada ma’lum nisbatda aralashtirib, havoda yondirilgan alanga mash’alida qizdirib payvandlanadi. Bu usulning oddiyligi, alangani oson rostlanishi, qimmatbaho uskunalar

talab etmasligi, alanga mash’alini payvandlash joyiga zarur burchak ostida yo‘naltirilishi, chokni bostirishni nazorat etilishi, sekin, bir tekisda payvandlash joyini qizdirilishi kabi afzalliklarga ega. Lekin elektr yoy yordamida payvandlashga qaraganda issiqlikni ta’siri zonasini kengligi, metall qalinligi ortishida ish unumining pasayishi, payvandchi malakasini yuqori bo‘lishi kabi kamchiliklari bor. Shunga qaramay bu usuldan po‘lat, cho‘yan, rangli metallar va ularning qotishmalaridan tayyorlangan listlar, kichik diametrli trubalarni, yeyilgan detallarni tegishli metallar bilan qoplab tiklashda va ta’mirlash ishlarida keng qo‘llaniladi.