Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

§. Metall buyumlarni flyus qatlami ostida elektrod sim bilan elektr yoy yordamida yarim avtomatik payvandlash

79-rasmda shlangli yarim avtomatik payvandlash avtomatining sxemasi keltirilgan.

Bu avtomatda metallarni payvandlashda avvalo elektrod
sim uchini payvandlash joyiga keltirilib kontaktlangach, flyusli varonka tag to‘sig‘i ochilib bu joyga flyus to‘kiladi. So‘ngra ishga tushirish tugmachasi bosilib yoy oldiriladida, elektrod sim bilan chok qo‘lda bostirila boshlanadi. Bunda kassetaga o‘ralgan elektrod sim sarflangan sari uni uzatish mexanizmi shlang orqali avtomatik ravishda uzatib turadi.
Amalda metall buyumlarni yarim avtomatik payvand- lashda qo‘llaniladigan shlangli avtomatlarning PSh-5, PSh- 54 va boshqa markalari bor. Bu usulda metall buyumlarni payvandlashda qo‘llaniladigan tegishli simlarning diametri 0,8-2 mm bo‘lib, payvandlash toki 100-500 A oralig‘ida bo‘ladi. Bu usuli payvandlash avtomatlardan foydalanish mumkin bo‘lmaydigan joylarda (kalta, egri chiziqli va bostirilishi qiyin joylarda) foydalaniladi.


79-rasm. Shlangli yarim avtomatik payvandlash avtomatining sxemasi:
1 – elektrod simli kasseta; 2 – uzatish mexanizmi; 3 – shlang; 4 – flyus varonka; 5 – boshqarish pult shkafi; 6 – tok manbai; 7 – dasta.

7. §. Metallarni elektroshlak usulda payvandlash

Bu usul yirik metall buyumlarni uchma-uch payvand- lashda qo‘llanilib, bunda payvandlash joylari va payvandlash

sim uchi o‘ta qizigan suyuq shlak ta’sirida erib, vanna hosil bo‘lib, u sovugach puxta chok olinadi. 80-rasmda payvandlash sxemasi keltirilgan.


80-rasm. Metall buyumlarni elektroshlak usulida payvandlash sxemasi:
1 – payvandlovchi metallar; 2 – mis polzunlar; 3 – metall vanna; 4 – shlak vanna; 5 – elektrod sim; 6 – mundshtuk; 7 – chok.

Sxemadan ko‘rinadiki, payvandlanuvchi zagotovkalar (1) ning payvandlash joylari vertikal vaziyatda metall taglikka bir-biridan 20–40 mm oraliqda uchma-uch o‘rnatilib, payvandlashda suyultirilayotgan metall shlakning tashqariga oqmasligi va kristallanishga ko‘maklashuvchi to‘g‘ri to‘rt burchakli mis polzunlar (2) yon tomonlariga o‘rnatiladi (payvandlashda ularni erimasligi uchun hovol teshigidan sovuq suv o‘tkaziladi). Payvandlashni boshlashdan avval elektrod sim kristallizator tagigacha tushirilib ustiga 20–75 mm qalinlikda, masalan, AM-338A markali flyus to‘kiladi

va tok zanjiri ulanib yoy oldiriladi. Yoy issiqligida flyus erib shlak ajrala boshlaydi va yoy uchadi, endi tok yuqori qarshilikli shlak qatlami orqali o‘ta boshlaydi va ajralayotgan issiqlik ta’sirida shlak o‘ta qizib, u buyumlarni payvandlash joylarining butun perimetri bo‘yicha va elektrod sim uchini eritib metall vanna hosil qiladi. Metall vanna shlak ostida bo‘lishi sababli u orqali qiziydi va pastdan yuqori tomon kristallana boshlab gazlardan va nometall materiallardan tozalana borib, pirovardida zich, sifatli chok hosil bo‘ladi (payvandlashda zarur bo‘lsa flyus maxsus trubka orqali kiritiladi).
Payvandlash vaqtida elektrod sim sarflanishida avtomatik ravishda uzatilib boriladi. Bu usulda zagotovkalarni payvandlash joylarini kertmay, bitta elektrod sim bilan 100–
120 mm gacha qalinlikdagi metallar, undan ortiq qalinlikdagilar bir necha elektrod sim bilan payvandlanadi. Bu usuldan kichik quyma va pokovkalardan katta prokat stan detallari tayyorlashda keng qo‘llaniladi.
Bu usul metallarni flyus qatlami ostida avtomatik payvandlash usuliga qaraganda 5–10 marta unumli bo‘lib, elektr energiya 1,5–2 marta kam sarflanadi.

7.