Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

l-§. Ultratovush yordamida payvandlash

111-rasmdagi sxemadan ko‘rinadiki, magnitostruksion

2. 
   ga to‘lqin uzatgich (3) kovsharlangan. To‘lqin uzatgich uchligi (4) odatda, asbobsozlik po‘latdan tayyorlangan bo‘lib, u bilan tayanch elektrod (5) orasiga payvand- lanadigan listlar (6) qisilgan. Listlarni kontakt yuzasida mexanik tebranishlar hosil qilish uchun o‘zgaruvchan magnit maydon ta’sirida o‘lchamlari o‘zgaradigan nikelli temir (permaloy), kobaltli temir (permendyur) qotishmalaridan foydalaniladi.
   

94-rasm. Ultratovush yordamida payvandlash qurilmasining sxemasi:
1 – magnitostruksion tebratkich; 2 – chulg‘am; 3 – to‘lqin uzatkich; 4 – uchlik; 5 – elektrod; 6 – zagotovkalar.

Agar chulg‘am (2) yuqori chastotali o‘zgaruvchan tok manbaiga ulanganda unda o‘zgaruvchan magnit maydon hosil bo‘lib, materialning o‘lchami davriy o‘zgaradi. Tebratgich 0-0 o‘qi bo‘yicha tebranadi. Ultratovush chastotasidagi tebranishlar ta’sirida kontakt sirtdagi oksid pardalar parchalanib, toza yuzalar ishqalanib qiziganda birmuncha yumshaydi, kichik siquvni kuch ta’sirida plastik deformatsiyalanib, yuzalar shu qadar yaqinlashadilarki, bunda atomar bog‘lanish borib payvandlanadi.

Bu usuldan qalinligi bir necha mikrondan 1,5 mmgacha bo‘lgan bir xil yoki turli xil metallar va ularning qotish- malari ustma-ust payvandlanadi. Bu usuldan radiotexnikada, priborsozlikda va boshqa sohalarda keng qo‘llaniladi.

2-§. Metallarni portlovchi moddalar yordamida payvandlash

Bu usulda payvandlanuvchi listlarning biri qo‘zg‘almas qilib tayanchga o‘rnatiladi. Ikkinchisi esa unga nisbatan a burchak bo‘yicha h oraliqda o‘rnatiladi va uning sirtiga butun yuzi bo‘ylab ma’lum qalinlikda portlovchi modda yotqiziladi. Uning bir chekkasiga esa detonator (1) o‘rnatiladi. Detonator (1) zaryadi yondirilganda portlovchi modda portlaganda gazlar va issiqlik ajralishi bilan kuchli impuls to‘lqin list 1 ni ikkinchi list (2) ga (1,5-2 km/s) tezlikda a burchak bo‘ylab katta bosim (10⁵ atm) bilan urilib yuzalardagi oksid pardalar parchalanib ajralishi bilan plastik deformatsiyalanishi oqibatida butun yuzi bo‘ylab yaqin- lashib bir necha mikrosekundda atomlar bog‘lanib payvand- lanadi. Bunda hosil bo‘lgan chok metallini plastik defor- matsiyalanishi sababli puxtaligi asosiy metallar puxtaligidan yuqoriroq bo‘ladi. Payvandlash rejimi portlovchi moddaning portlash tezligiga va a burchagiga bog‘liq bo‘ladi.

Bu usuldan metall listlarni maxsus xossali boshqa metallar bilan payvandlashda va shu kabi ishlarni bajarishda foydalaniladi.


95-rasm. Portlovchi moddalar yordamida payvandlash:
1 – bikr taglik; 2 va 3 – zagotovkalar; 4 – zaryad; 5 – detonator.