Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

21-rasm. Po‘latlarning yumshatish va normallash temperaturalarini uglerod miqdoriga qarab belgilash grafigi.

Agar ichki zo‘riqish kuchlanishlari katta bo‘lsa, buyum darz ketishi mumkin. Shu sababli po‘latlarni toblash rejimini belgilashda ularning markasiga, shakliga, o‘lchamlariga, de- vor qalinligiga katta e’tibor bermoq lozim. Amalda toblash muhiti sifatida sovuq suv, tuz eritmalari, ishqorlardan foyda- laniladi.

4. 
   Bo‘shatish. Toblangan po‘lat buyumlarni ichki zo‘riqish kuchlanishlardan holi etish, struktura barqarorligini oshirish bilan qovushoqroq etish maqsadida olib boriladi.
   

Buning uchun toblangan buyumlarni As, kritik tempera- turadan pastroq temperaturagacha qizdirib, shu tempera- turada ma’lum vaqt saqlab turilgandan keyin sekin sovitiladi. 21-rasmda uglerodli po‘latlarning yumshatish va normal- lash temperaturalarini uglerod miqdoriga qarab belgilash
grafigi keltirilgan.
22-rasmda esa uglerodli po‘latlarning toblash temperaturasini uglerod miqdoriga ko‘ra belgilash, toblangandan keyin past temperaturali bo‘shatish rejimlari grafigi umumiy holda keltirilgan. Agar po‘lat buyumlarni termik ishlashda qizdirishning umumiy vaqtini – τ_u harfi bilan, buyumni zarur temperaturagacha qizdirishga sarflangan vaqtni – τ_k bilan, ularni shu temperaturada saqlash vaqtini – τ_s
harflari bilan belgilasak, unda τ_u= τ_k + τ_s, min. teng bo‘ladi.

22-rasm. Po‘latlarning toblash va yumshatish temperaturasini
uglerod miqdoriga ko‘ra belgilash grafigi.
Buyumlarning zarur temperaturagacha qizdirish vaqti esa pech temperaturasiga, buyum materialiga, shakliga, o‘lcham- lariga va uni pechga joylash xarakteriga bog‘liq. Umumiy holda uni quyidagi empirik formula bo‘yicha aniqlash mumkin:
τ_к = 0,1 K₁-K₂-K₃-D,
bu yerda, K₁ – muhit koeffitsiyenti (gaz muhit uchun 2, tuz eritmasi uchun 1, metall eritmasi uchun 0,58); K₂ – shakl koeffitsiyenti (silindr shakli uchun 2, shar uchun 1); K₃ – qizdirish koeffitsiyenti (bir tomonlama qizdirilsa 4, har tomonlama qizdirilsa 1); D – buyumning o‘lchami (maksi- mal qirqimning minimal o‘lchami) mm.
Buyumlarning zarur temperaturada saqlash vaqti esa uglerodli po‘lat buyumlar kesimining har bir millimetriga 1,0-1,5 minut, legirlangan po‘lat buyumlar uchun ~ 2–2,5 minut olinadi. Albatta, aniq buyumlar uchun τ_u vaqtiga tajriba asosida aniqliklar ham kiritiladi.