Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

 
III bob.
 PO‘LAT ISHLAB CHIQARISH USULLARI 
 
l-§. Umumiy ma’lumot
Po‘lat asosiy konstruksion material bo‘lib, u cho‘yanga 
nisbatan puxta, plastik, qoniqarli oquvchanlikka ega bo‘lib, 
qoliplarni ravon to‘ldiradi. Shuningdek, yaxshi payvand-
lanadi va kesib ishlanadi. Mashinasozlikda yuqorida qayd 
etilgan va etilmagan qator xossalarga ko‘ra, unga talab 
borgan sari ortib bormoqda. Hozirgi kunda po‘latlar asosan 
konver-torlardagi suyuq cho‘yan sathiga kislorod haydash 
yo‘li bilan, marten va elektr pechlarda ishlab chiqa-
rilmoqda. Bunda cho‘yan tarkibidagi C, Si, Mn, P, S 
elementlari oksidlanadi, oksidlar esa birikib shlak hosil 
qiladi. Bunda kimyoviy reaksiya tezligi qayta ishlanuvchi 
cho‘yanlarning tarkibiga, konsentratsiyasiga va tempera-
turaga bog‘liq bo‘ladi. 4-jadvalda misol sifatida qayta 
ishlanadigan cho‘yanlardan kam uglerodli po‘latlar olishda 
kimyoviy tarkibning o‘zgarishi 
% 
hisobida keltirilgan. 
 
4-jadval 
Material 
С
 
Si 
Mn 
P 
S 
Qayta ishlanadigan 
cho‘yan 
4-4,4 
0,76-
1,26 
1,75 
gacha 
0,15-
0,3 
0,03-
0,07 
Kam uglerodli po‘lat 
0,14-
0,22 
0,12-0,3 0,4-0,65 0,05 
0,055 
Ma’lumki, qayta ishlanadigan cho‘yanlarda Fe miqdori 
90% dan ortiq bo‘lishi sababli eritishda pech muhitidagi 
kislorod bilan avvalo, Fe reaksiyaga kirishadi. 

---

29 
[Fe]+1/2O
2
= [FeO] + Q, 
bunda kislorod hisobiga (pech temperaturasi pastligida) 
oksidlanishda issiqlikni ko‘proq ajratuvchi elementlar 
oksidlanadi. 
2-§. Konvertordagi suyuq cho‘yan sathiga kislorod