Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

Uglerodli po‘lat buyumlarni termik ishlashda hosil 
bo‘ladigan strukturalar va ularning xossalari.
1.
Perlit. 
Bu struktura ferritning sementitli mexanik 
aralashmasi bo‘ladi, qattiqligi HB
≅
1800–2500 MPa orali-
g‘ida bo‘ladi. 
2.
 
Sorbit. 
Bu struktura perlit strukturasi singari ferritning 
sementitli mexanik aralashmasi bo‘lib, donachalari yanada 
maydaroq bo‘ladi. Bu strukturali po‘latlarning qattiqligi 
HB=2700–3200 MPa oralig‘ida bo‘ladi. 
3. Twos tit.
 
Bu struktura xuddi sorbit strukturasi singari 
ferritning sementitli mexanik aralashmasi bo‘lib, donachalari 
sorbit donachalariga nisbatan yanada maydaroq bo‘ladi. 
Qattiqligi esa HB=3800–4200 MPa oralig‘ida bo‘ladi. 
4. Martensit.
 
Bu struktura uglerodning alfa temirdagi 
qattiq eritmasi [Fe
α
(C)] bo‘ladi. Qattiqligi HB=6000–6500 
MPa oralig‘ida bo‘ladi. 

---

89 
2-§.
Po‘lat buyumlarni toblash usullari
 
a)
Bir sovitkichda toblash. 
Uglerodli va legirlangan 
po‘lat buyumlarni toblashda buyum toblash tempera-
turasigacha qizdirilib, shu temperaturada ma’lum vaqt tutib 
turilgach, sovuq suvda yoki moyda sovitiladi. 
b)
Ikki sovitkichda toblash. 
Ko‘p uglerodli va 
legirlangan po‘latlardan tayyorlangan keskichlar (parma, 
metchik, plashka va boshqalar) toblanadi. Buning uchun 
buyum toblash temperaturasigacha qizdirilib, shu tempera-
turada ma’lum vaqt tutib turilgach, avval suvda austenitning 
martensitga aylana boshlanish temperaturasigacha sovitilib, 
so‘ngra moyda yoki havoda sovitiladi. Bu ishlovda 
austenitni martensitga aylanish jarayoni sekinroq borganligi 
uchun ichki zo‘riqish kuchlanishlari birmuncha kamroq 
bo‘ladi.