Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355

 
1.3.Kasbiy psixologiyada yagona konseptual asosning ehtiyoji. 
Psixologiyaga  1800-yillarning  oxirida  asos  solingan.  Shundan  so’ng  u  fan  sifatida  tan  olina 
boshlandi. Asosan 2-jahon urushidan beri klinik amaliyotda psixologiya fanini qo’llash avjiga chiqdi. 
1961-yilda  Amerika  psixologiya  assotsatsiyasining  klinik  psixologiya  bo’limining  o’sha 
paytdagi oldingi prezidenti E.Lobel Kelli psixologiya sohasidagi o’sishlar allaqachon yuqori darajada 
ekanligini  e’lon  qilgandi.  2-jahon  urushidan  oldin  klinik  psixologlar  kam  edi,  ularga  kam  haq 
to’lanardi, unchalik yuqori bo’lmagan statusga ega edi. 1945-yilgacha Qo’shma Shtatlarda psixologlar 
uchun  litsenziyalash  qonuni  chiqquniga  qadar  psixologlar  sog’liqni  saqlashda  uncha  muhim 
ahamiyatga ega emas edi. Qonun kuchga kirganidan so’ng bu soha juda tez suratlarda o’sdi va hozirgi 
kunda juda muhim ahamiyatga egadir. (2006-yil ma’lumotlariga ko’ra hozirgi kunda Amerikada 85000 
ga yaqin litsenziyaga ega psixologlar ish yuritmoqda). 

---

7 
 
 Juda  yuqori  natijalarga  erishganiga  qaramay  bu  sohada  haligacha  yechilmagan  munozara  va 
mojorolarga  sabab  bo’ladigan  muammolar  borligi  ko’rsatilgan.  Inson  psixologiyasi  va 
psixoterapiyasining  maqsad  va  jarayonlarining  nazariy  orientatsiyasida  juda  katta  farq  borligi,  bu 
sohaning  butun  tarixida  nazariy  va  fikr  maktablarida  juda  chuqur  ziddiyatlar  orasida  so’ngi  yillarda 
psixologiyaga kompleks yondashuvlar va boshqa faktorlar tufayli to’xtatildi. Shunga qaramay, bu soha 
oldingiday  shaxsiy  kontseptualizyatsiyadagi  xilma-xillik,  psixopotologiya  va  psixik  kasalliklarni 
davolash bilan harakterlanadi. 
Inson psixologiyasi tabiatini o’rganish jarayonida, xulq-atvorni o’zgartirish olimlar uchun qiyin 
muammoga  aylandi.  Tadqiqotlar  natijasida  ko’pchilik  psixologik  jarayonlarga  ishonarli  yechimlar 
topildi,  lekin  inson  psixologiyasining  boshqa  jihatlarini  yechimini  toppish  qiyin  bo’ldi  va  bugungi 
kunda umumiy ma’noda tushuniladi. 
Bu asosan juda qiyin protsesslar yani inson shaxsiy harakterini rivojlanishi, psixopotologiyaning 
sabablarini, aql idrokni harakterlash va baholash hamda psixoterapiftik o’zgarishlarni hisobga oluvchi 
mexanizmlar  uchu  kerak  bo’ladi,  lekin  perofessional  psixologiya  yetishi  mumkin.  Oxirgi  yillarda 
psixologik  rivojlanish  va  faoliyatning  bir  necha  jihatlarini  o’rganishdagi  jarayonlar  barqaror  o’sib 
kelmoqda.  O’rganishlar  sababli  genomikadan  tortib  ijtimoiy  madaniyatga  qadar  bizning  ongimiz 
psixologiyasining  ko’pchilik  muhim  jihatlarini  tushunish  yaxshilanganini  ko’rsatadi.  Shuningdek 
tadqiqotlar  meditsina,  ta’lim  va  insonlarga  xizmat  ko’rsatishning  barcha  turlariga  psixologiyaning 
aralashuvi samara berishini tasdiqladi. 
Ayniqsa  muhim  rivojlanishlardan  biri  tadqiqotlarning  takomillashgani  hisoblanadi.  Tadqiqot 
metodologiyasi  sifati  sezilarli  darajada  yaxshilandi.  Hozirgi  kunda  tadqiqot  hamda  klinik  amaliyotda 
yetarlicha  haqiqatni  qo’llab-quvvatlash  uchun  dalil  isbotlar  bor.  Nazariy  ma’lumotlar  va  terapivtik 
asosda tajribasiz yondashuvlar endi o’tmishda qoldi. Baholash natijalari, davolash natijalari amal bilan 
bog’liq standart xulosalarning barchasi 10 yil oldingi holatga qaraganda yuqori ko’rsatgichda. Muhim 
jihatlarda haligacha konsessus kuzatilmoqda, ozgina o’zgarishlar bor lekin oldingisidan unchalik farq 
qilmaydi.  (Timothy  P.  Melchert.  Foundations  Professional  Psychology:  The  end  of  Theoretical