Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355

16.3.Nerv sistemasi tiplarining kelib chiqishi. 
  Nerv  sistemasining  umumiy  tiplari  kelib  chiqishi  yuzasidan  mulohaza  yuritilganda,  albatta 
I.P.Pavlovning ta'limotini eslash maqsadga muvofiqdir, chunonchi irsiyat yo’li bilan shartlangan tip-bu 
genotip demakdir. Hozirgi davrda nerv sistemasining umumiy tipi (genotip) irsiyatga bog’liq ekanligi 
haqidagi  ma'lumotlar,  juda  ko’p  bo’lib,  ular  qiyosiy  jihatdan  hayvonlarni  o’rganish  natijasida 
topilgandir. 
TEMPERAMENT 
SANGVINIK   
XOLERIK 
FLEGMATIK 
MELANXOLIK 
MUVOZANATLASHGAN 
MUVOZANATLASHMAGAN 
SUST 
KUCHSIZ 
NERV SISTEMASI TIPLARI 

---

215 
 
  Temperamentning tipologiyasi mobodo insonlar temperamentlari bo’yicha qiyoslansa, u holda 
uning  xususiyatlari  jihatidan  o’zaro  o’xshash  shaxslarning  guruhi  mavjudligi  namoyon  bo’ladi.  Bu 
asnoda eramizdan oldingi davrda ham temperament tiplari to’g’risida materiallar to’plangan.  
I.P.  Pavlov  ta'limoti  bo’yicha  nerv  sistemasi  tiplarining  va  Gippokrat  ta'limoti  bo’yicha 
temperamentning o’zaro munosabatlari 
 
Temperament  
tiplari 
Nervsistemasinin
gkuchi 
Nerv  tizimining 
muvozanati 
Nerv 
tizimining 
ildamligi 
Holerik 
Kuchli jo'shqin 
Muvozanatsiz 
qizg'in 
Serharakat 
Sangvinik 
Kuchli serharakat 
Muvozanatli 
Serharakat 
Flegmatik 
Kuchli vazmin  
Muvozanatli 
Inert (sust) 
Melanholik 
Kuchsiz 
Muvozanatsiz 
tormozli 
Serharakat 
yoki 
inert 
  Ularda  temperament  tipi  deyilganda,  insonlarning  muayyan  guruhlarini  tavsiflovchi  psixik 
xususiyatlarning yig’indisi (majmuasi) tushuniladi. Hozirgi davrda temperament tipi deganda, ma'lum 
insonlar  guruhi  uchun  umumiy  bo’lgan  xususiyatlarning  soda  majmuasi  emas,  balkim  azkur 
xususiyatlarning  qonuniy,  zaruriy  o’zaro  bog’liqligi  tushuniladi.  Temperament  tipini  tavsiflovchi 
xususiyatlarning qonuniy tarzda o’zaro bog’liqligi quyidagicha aks etishi mumkin 
Nerv sistemasi va temperamentning bog'liqligi 
 
Nerv tizimining turlari