Microsoft Word kartografiya doc

7. BOB. KOSMOSDAN OLINGAN SURATLAR VA ULARDAN 
KARTALAR TUZISHDA FOYDALANISH 
7.1. Kosmosdan olingan suratlar va ularning xususiyatlari 
 
Er yuzasini kosmosdan turib wrganishda kosmik suratlarning ah’amiyati nih’oyatda kattadir. Shuning uchun 
dastlab kosmosdan turib surat olish, ularning xususiyatlari h’amda kosmik suratlarni wqish usullari bilan 
tanishish kerak. Kosmosdan turib surat olish elektromagnit twlqinlarning spektriga bog’liq bwladi. 
Bizning yashab turgan Er, Qu
ё
shdan kela
ё
tgan nurni yutibgina qolmasdan wzi h’am nur tarqatish 
qobiliyatiga ega bwlib, -273
°
dan yuqori h’aroratda xam elektromagnit twlqinlarini tarqatadi. Erning nur 
tarqatishi h’avo h’aroratga bog’liq bwlib, twlqin uzunligi 10 mkm ga yaqin bwlgan infraqizil nurlanishga teng. 
62-
rasm.
Atmosferaning spektral wtkazuvchanligi (tiniqlik darajasi). 
Hozirgi vaqtda infraqizil nurlarning ikkita diapazonidan (3,5 mkm va 8-12 
mkm) foydalanilmoqda. Nurlanish energiyasi h’aroratga bog’liq bwlgani uchun 
obektlarning h’aroratini h’am aniqlash mumkin. Qu
ё
sh nuri bilan isitiladigan 
obektlarning h’arorati sutka davomida wzgarib turadi: ertalab va kechqurun 
h’arorat past, tush paytda h’arorat kwtariladi. 
Demak, infraqizil nur 
ё
rdamida obektlarni suratga olganda shu xususiyatlarni etiborga olish zarur ekan. 
Undan tashqari infraqizil nurlar bilan suratga olishda relefning ekspozitsiyasi, bazi bir daraxt va wsimlik 
yaproqlarining katta-kichikligi, ochiq suv h’avzalarining h’aroratlari h’am etiborga olinadi. Kosmosdan turib 
suratga olish faqat qu
ё
shdan keladigan nurga (
ё
rug’likka) asoslanadi. Osmon bulut bilan qoplangan bwlsa 
ё
ki tunda suratga olish zarur bwlib qolgan taqdirda suniy nurlanishdan foydalaniladi. 

---

99