|
www.ziyouz.com kutubxonasi
24
oldin stansiyaga bir eshelon kelib to’xtagan edi. Haligi askar chor-atrofga alang-jaiang qaradi-da:
— Gurkurov ovulidan kim bor?! — deb qichqir-di. Bu kim bo’ldiykin, deb o’yladim-da:
— Men Gurkurovdan bo’laman, — dedim. Askar quvonib ketdi-da:
— Kimning. bolasisan, ukajon? — deb so’rab oldimga kelmoqchi bo’Igan edi, birdan Jamilaga
ko’zi tushib, turgan joyida dong qotib qoldi.
— Karimmisan? — dedi Jamila shodlanib.
— Voy, Jamila, singiljonim! — deb askar Jamilaning yoniga yugurib borib, u bilan qo’shqo’llab
ko’risha ketdi.
Bu kelgan yigit Jamilaning uzoq qarindoshi, hamqishlog’i ekan.
— Buni qara, xuddi bilgandek shu yoqqa qayrilibman-a! — dedi u hayajon bilan. — Sodiqning
yonidan chiqqanimga atigi besh kun bo’ldi, gospitalda u bilan birga yotdik, xudo xohlasa, u ham bir-
ikki oyda kelib qoladi. Men keiayotganimda xotiningga xat yozib ber, o’z qo’lim bilan topshiray deb
xat yozdirib olgandim... Juda yaxshi qilgan ekanman-da, mana, omonatingni ol! — deb xursand bo’lib,
askar shinelining ichidan uchburchak xatni olib, Jamilaga uzatdi. Jamila xatni shosha-pisha oldi-da,
quvonganidahmi, yo uyalganidanmi awaliga qizarib, 'so’ngra rangi quv d'chib, indamay Doniyorga
ko’z qirini tashladi. U boyagi xirmondagidek oyoqlarini kerib, aravasinihg yonida yolg’iz turarkah,
Jamilaga ma'yus boqardi. Bu orada har tomondan yugurib kelishgan kishilar askarni o’rab oiib, ba'zisi
qarindosh, ba'zisi hamqishloq chiqib, hol-ahvol so’rashib qolishdi. Jamila o’z hamqishlog’iga
minnatdorchitik bildirishga ulgurmagan ham ediki, Doniyor uning yonidan aravasini taqir-tuqur qilib
o’tdi-da, chang-to’zon ko’tarib yo’lga tushdi. Kishilar uning erqasidan:
— Nima balo, uni jin urdimi? Esi joyidami o’zi? — deb qichqirib qolishdi.
Askarni ham tanish-bilishlari olib ketishdi shekilli, hovlida yangam ikkalamizdan boshqa hech
kim qolmabdi. Biz Doniyorning aravasi ko’zdan g’oyib bo’lguncha, olisda ko’tarilayotgan changga
qarab turdik.
— Yur, yanga, uyga ketaylik, — dedim men.
— O’zing ketaver! — dedi Jamila.
Ana shunday qilib, biz birinchi marta alohida-alohida ketdik.
Havoning dimligidan nafas olish qiyin edi. Yerdan ko’tarilgan harorat lablarimni qabarsitib,
tomog’imni quritib yubordi. Jazirama quyosh nuri ertalabdan kuydirib, qovjiratib yotgan yer beti endi
sho’rxok tuz bilan qoplanib, asta-sekin soviyotgandek bo’lardi. Quyosh sho’rxok yerdan
ko’tarilayotgan sarob singari parda ichida ufq sari cho’kib borardi.
Uzoqda, ufq tepasida qizil-sur bulutlar yig’ila boshladi. Ba'zan kuchli garmsel esib, otlarning
tumshuqlariga chang aralash oqish sho’rxoklarni keltirib urar hamda ularning chang bosgan yol va
dumlarini yulqib, yo’l bo’yidagi ermanlarni uchirib ketardi.
«Yomg’ir yog’adi shekilli» deb o’yladim. Shunda yolg’izlik dardi ichimni o’rtab, allanimadan
qo’rqqandek otlarni jadal haydab ketdim. Mengina emas, hatto uzun oyoqli tuvaloq qushiar ham bir
narsadan cho’chigandek qamishzorlar orasiga kirib yashirinishdi. Shamol jazirama issiqdan qovjiragan
qariqiz yaproqlarini allaqayerlardandir yo’l ustiga uchirib kelardi. Biz tomonlarda bunday o’simliklar
o’smaydi. Chamamda, bu yaproqlar qozoq cho’llaridan uchib kelgan bo’lsa kerak. Tevarak-atrofda
qimirlagan jon yo’q. Doniyor ham ko’rinmaydi, orqada qolgan Jamiladan ham darak yo’q. Quyoshning
oxirgi nuri ham so’ndi. Toliqqan dala ham mudrab uyquga ketdi.
Men xirmonga qosh qorayganda yetib keldim. U yer tinch, g’ir etgan shabada yo’q. Doniyorni
chaqirgan edim, qorovul javob berdi:
— U soyga ketdi, nima ishing bor edi? — dedi-da, so’ngra bir yutinib olib, o’zicha ming’irladi. —
Havoning dimligini-chi, hamma uy-uyiga ketishdi. Shamol bo’lmasa, xirmonda ish bo’larmidi...
Otlarni bedazorga tushovlab, soyga burildim. Doniyor odatdagidek tik tushgan jar tepasida
tizzasini quchoqlab, boshini quyi solgancha jar ostida suvning shovillab oqishiga quloq solib o’tirardi.
Uning mustar bo’lib o’tirishi yuragimni ezib yubordi. Doniyorning yoniga borib, uni mahkam
Jamila (qissa). Chingiz Aytmatov
Do'stlaringiz bilan baham: | 
