Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

tarix” hatto “yangi global” tarix va umumiy tadqiqotlar kabi atamalar 
ishlatildi. Chunki jahon tarixi ko‘plab dalillarga ega va dastlabki jahon 
tarixlari g‘arb rivojlanishiga asoslangan bo‘lib, Global tarix 
tushunchasi Yevrosentrik qarashlar tufayli buzilgan deb qaraladi. 
Vaholanki, global holatlarni tushunishda tarixiy nuqtayi nazar bilan 
o‘rganilgan turli xil madaniyatlar qarshiliklarga uchradi degani emas. 
Masalan:  1994-yilda AQSh senati yuqori maktablar uchun jahon 
tarixini o‘qitish qo‘llanmasiga qarshi ovoz berildi. Bunga sabab g‘arb 
sivilizatsiyasining o‘rni tushib ketganligi edi. Bu kitobning ayrim 
boblarida globalizatsiya tushunchasi, tarixchilarning o‘rganish 
maydoni nuqtayi nazaridan kelib chiqqan holda munozara qilinadi. Bu 
kirish qismining asosiy maqsadi jahon tarixini o‘rganish o‘qitish va 
izlashdagi asosiy manbalarining qisqacha o‘rganishdir. Qo‘yiladigan 
birinchi savol bu jahon tarixini qanday ta`riflash kerak va buning 
uchun qanday metodologiya va qarashlardan foydalib kelingan.  

---

 
 
11
Aniqlash uchun oddiy jahon tarixining global 
manzarasini o‘rganishning markazida esa odamlar 
va jamoa o‘rtasida savdo sotiq, turli boshqa 
tarmoqlar va jamiyat aloqalari joy oladi. Tarixchi 
Patrik Manning 2003-yilda nashr qilingan “Navigating World 
History” kitobi ayni vaqtda jahon tarixini o‘rgatish va tadqiq qilish 
uchun taqriz, tahlil va yo‘llanma qilingan kitob muhim hisoblanadi va 
unda jahon tarixida ochiq global insoniy jamoalar davridagi aloqalari 
o‘rganilgan.  
Yaqingacha “aloqalar” tushunchasini sivilizatsiyalarni 
o‘rganishdagi bosh mavzu sifatida ko‘rib kelingan. Masalan: 1995-
yilda ikki amerikalik tarixchi globalizatsiya davridagi jahon tarixi 
tushunchasiga hozirda ham ikkita munosabatni asoslashadi
1
. Bunda 
ular tushunish uchun ancha oson deb qaraladigan sivilizatsiyalarni 
o‘rganishga e’tibor qaratishadi ammo ko‘proq dadil munosabat, 
o‘zgaruvchan va mobilizatsiya, diaspora (muhojirlik) ga 
asoslanmagan muhim mavhumliklar gibridlar va turli tuman shaxslar 
kabi mavzularga e’tibor qaratiladi. “Aloqalar” atamasini qo‘llash 
orqali bu ikki tushunchani bittaga jamlash mumkin. Bu g‘oya 6 ta 
manbaalar asosida dunyoga kelgan va unda dunyoning turli xil 
madaniyatlari tenglik asosida qaraladi va ikki tomonlama tushuniladi 
va dunyoviy tinchlikka erishiladi.