Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

9-a.dan xalifalar 
Sharafiga M.lar qurila 
boshlangan. Movarounnahrda 
ham  9-a.dan maxsus M.lar 
qurish odat tusiga kirgan. 
Keyinchalik, asosan, mashhur 
kishilar (podshohlar, ruhoniylar, 
olimlar) qabri ustiga turli M.lar 
qurilgan. Oddiy M. gumbazli 
chorsi xonadan iborat bo‘lgan, 
unga peshtoqli eshik orqali 
kirilgan. Ba’zan xonaning 4 
tomoni ravoqli-chordara 
shaklida bo‘ladi, keyinchalik M. 
qurilishi tobora murakkablasha 
borib, unda ziyoratxona, 
go‘rxona, tagxona-sardoba kabi 
maxsus xonalar paydo bo‘lgan. 
Mixxat Cuneifor
m shriting 
Глинопись 
Shumerlar va forslarning 
qadimgi yozuvi. 

---

 
 
374
Mozaika The 
mosaic 
 
Мозаика 
Rangli sopol yoki shisha 
parchalaridan  devorda yoki 
polda ishlangan suvoqqa 
qadalgan manzarali rasm. 
Moxenjodaro Moxenjod
aro 
Мохенджедар
о 
Hindistondagi eng qadimgi 
sivilizatsiya. 
Mumiyolanga
n jasad 
Mummy 
carcase  
Мумификация Dafn etishga tayyorlangan, 
maxsus uzoq saqlanuvchi 
moddalar qo`shilmalari bilan 
ishlov berilgan jasad. 
Murobitlar Murobits 
 
Мурабитуны 
Arab. – “rabotda yashovchilar” 
Shim. Afrikadagi zohid, 
darvishlarning harbiylashgan 
diniy jamoasi a’zolari. 11-12-
a.larda M. Marokashni zabt 
etgan va Al-Murobit sulolasi va 
davlatiga asos solgan. Keyinroq 
musulmon avliyo, 
yo‘lboshchilarini yoxud darvish 
jamoalarining tashkilotchilarini 
ham M. deb atashgan. 
Nekropol Necropoli
s  
Некрополь Qabriston; 
maqbara. 
Nomlar Names 
 
Номы 
Misrdagi ilk davlatlar. 
Olimpiya 
o‘yinlari 
Olympic 
games 
Олимпийские 
игры 
Peloponnes yarimorolidagi 
Olimpiya shahrida to‘rt yilda bir 
marta Olimpiyalik Zevs 
Sharafiga bag‘ishlab 
o‘tkaziladigan yunon sport 
musobaqalari 
Oykumena Oykumen
a  
Айкумена Yeryuzining 
odamlar 
yashaydigan qismi, chegarasi. 
Papirus  
papyrus 
Папирус 
Poyasining mag`izi yozuv 
yozishga material tayyorlash 
uchun ishlatiladigan qamish. 
Patritsiylar Patritsiys 
Патрицы 
Rimning qadimgi tub aholisi. 
Plebeylar Plebays 
 
плебеи 
Rimga ko‘chib kelgan odamlar 
va ularning avlodlari. 
Payg‘ambar Prophet 
 пророк 
Fors. – “xabar keltiruvchi” - 
islom aqidasiga ko‘ra, Alloh 
bilan uning bandalari o‘rtasidagi 
elchi; Allohning buyruq va 

---

 
 
375
ko‘rsatmalarini vahiy orqali 
qabul etib, ularni o‘z ummatiga 
to‘la-to‘kis yetkazuvchi vakil. P. 
bilan Alloh o‘rtasida elchilik 
qiluvchi farishta ham borki, 
uning nomi Jabroildir. Ba’zida 
Alloh taolo P.ga bevosita vahiy 
yuborishi va bevosita 
gaplashishi ham mumkin. 
Qur’oni karimda quyidagi P.lar 
nomi zikr etilgan: Odam, Idris, 
Nuh, Hud, Solih, Ibrohim, 
Ismoil, Is’hoq, Ya’qub, Yusuf, 
Lut, Ayyub, Zul-Kifl, Yunus, 
Muso, Horun, Shuayb, Ilyos, 
Alyasa, Dovud, Sulaymon, 
Zakariyo, Yahyo, Iso va 
Muhammad alayhissalom. Ana 
shu va b. o‘tgan P. larning 
barchasini tasdiq etib, ularning 
barhaq P. bo‘lib o‘tganliklariga 
ikkilanmay imon keltirish har 
bir musulmon zimmasidagi 
imon Shartlaridandir. Demak, 
P.larning birinchisi - Odam 
(a.s.) oxirgisi - Muhammad 
(s.a.v.)dir. Ulardan keyin to 
qiyomat kunigacha boshqa P. 
kelmaydi. Lekin Muhammad 
(s.a.v.)dan keyingi o‘tgan 
davrda ham bir necha soxta P.lar 
paydo bo‘lgani ma’lum. P.lar 
katta-kichik gunohlardan 
pokdirlar. Illo, ba’zi kichik 
yanglish, sahvu xatolar sodir 
bo‘lgan bo‘lishi mumkin. Aziz-
avliyolarning hech biri P. 
darajasiga yeta olmaydi. 
Piktografik 
yozuv 
Pictograp
hic 
shriting 
Пиктографиче
ское письмо  
Lotincha (“pictus” – “rasmli” va 
yunoncha “grapho” – 
“yozaman”, “rasmli yozuv”) - 
ma’lumotning umumiy 

---

 
 
376
mazmunini rasm orqali yoki 
rasmlarni ketma-ketligi orqali 
eslab qolish maqsadida 
tasvirlash. Bu yozuv neolit 
davridan beri ma’lum bo‘lib, 
biron-bir tilning yozuv vositasi 
hissoblanmaydi. 
Piramida Pyramid 
 
Пирамиды 
Mahobatli tosh inshoot, 
fir'avnlar maqbarasi. 
Qarzdorlik 
qulligi 
Slavery of 
debt  
Долг раба 
Qarzni vaqtida qaytarmagan 
erkin fuqarolarning qullarga 
aylantirilishi jarayoni. 
Qora tosh 
Black 
stone 
Черный 
камень 
Arab. “al-Hajar al-asvad” - 
musulmonlar ziyorat qiladigan 
tosh. Kumushchambar bilan 
birlashtirilgan bir necha 
bo‘lakdan iborat. U Ka’ba 
devorlaridan biriga tashqaridan 
joylashtirilgan. Makkaga hajga 
borgan musulmonlar Q.t.ni 
o‘pib yoki qo‘l tekkizib ziyorat 
qiladi. Q.t. islomda mo‘tabar 
hisoblangan narsalardan biri. 
Shariatga ko‘ra, umra yoki haj 
ziyoratiga borgan odam Q.t.ni 
o‘pishi yoki qo‘lining ichki 
tarafi bilan unga ishorot qilib, 
so‘ng qo‘lini o‘pishi (istilom) 
sunnat amallardan hisoblanadi. 
Qul Slave 
 
Раб 
O`zga bir kishining mulki 
bo`lgan va ishchi kuchi sifatida 
ishlatiladigan erksiz odam 
(“so`zlovchi mehnat quroli”); 
qulni sotib olish va sotib 
yuborish mumkin bo`lgan. 
Qurbonlik 
bag`ishlash 
Devoting 
to 
sacrifice  
Жертва 
приношение  
Mehr-shafqatini qozonish 
maqsadida xudolarga tortiq 
etiladigan hadyalar. 
Rabot Rabat 
Рабат