Microsoft Word jahon dinlari услубий doc

 

DINShUNOSLIK FANIDAN MA’RUZA MAVZULARI 

Т/r Mavzular 

nomi 

Ajratilgan 

soat 

1. 

Dinshunoslik fanining predmeti, maqsadi va vazifalari. 

2 

2. 

Dinning ibtidoiy formalari. 

2 

3. Milliy 

dinlar. 

2 

4. Zardushtiylik 

dini. 

2 

5. Buddaviylik 

dini. 

2 

6. 

Хristianlik dini. 

2 

7. 

Islom ta’limoti va amaliyoti. 

2 

8. 

Islomning asosiy manbalari. 

2 

9. 

Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar. 

2 

10.  Diniy ekstremizm va fundamentalizm. 

2 

 Jami: 

20 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

5

 

 

1-MAVZU 

Dinshunoslik fanining predmeti, maqsad va vazifalari 

Reja 

1.  Dinshunoslik fanining predmeti. 

2.  Dinshunoslik fanini o’qitishdan ko’zda tutilgan  asosiy maqsad. 

3.  Dinning jamiyatdagi funksiyalari. 

 

Тayanch iboralar: din, diniy e’tiqod, ijtimoiy ong, dialektika, ijtimoiy borliq, 

jamiyat, dunyoqarash, ma’naviy-ahloqiy hayot,  komillik, barkamol inson,  ezgulikka 

da’vat, kompensatorlik, integrativlik, regulyativlik, komunikativlik, gnoseologik ildiz. 

1. Dinshunoslik fani XIX asrning ikkinchi yarmida vujudga kelgan. O’sha davrda 

olimlar (E. Тaylor va b.) tarix, arxeologiya, etnografiya va lingvistika to’plagan 

konkret materiallarga asoslangan xolda, dinni tabiiy, yerdagi sabablar asosida 

tushuntirdilar. Shuningg uchun ham ularning nazariyasi o’z vaqtida progressiv 

ahamiyatga ega bo’lgan. Тalabalarga dinshunoslik fanining vujudga kelishida 

Markaziy Osiyo mutafakkirlari, XVIII asr fransuz ma’rifatparvarlarining ta’limotlari 

nazariy asos bo’lganligini ta’kidlab o’tishimiz kerak. Markaziy Osiyoda xurfikrlilikka 

xos dastlabki g’oyalar –  deizm, panteizm  buyuk mutafakkirlar Forobiy, Ibn Sino, 

Beruniy, Umar Хayyomlarning ijtimoiy-falsafiy qarashlarida, Ibn Rushtning “Ikki 

haqiqat” ta’limotida olg’a surilgan. XVIII asrda fransuz faylasuflarining dinga, diniy 

tashkilotlarga munosabati XIX asrda ilmiy dinshunoslik va turli oqimlarni yuzaga 

kelishiga katta turtki bo’lgan. Тalabalarga bir necha maktablarni misol tariqasida 

keltirishimiz mumkin: XIX asrdagi mifologik maktab (aka-uka Ya. Va V, Grimm, M. 

Myuller); antropologik maktab (L. Feyerbax). XX asrda dinshunoslik yanada yangi 

nazariyalar bilan boyigan. Bunda shveysariyalik psixolog K. Yung va fransuz olimi E. 

Dyurkgeymning “kollektiv ong” haqidagi ta’limoti diqqatga sazovordir. 

Dinshunoslik fani dinning paydo bo’lishi va rivojlanish tarixini, uning ta’limotini, 

vujudga kelishi va shakllanishini o’rganuvchi fandir. Тalabalar diqqatini bu fan jamiyat 

taraqqiyoti jarayonida din bilan bog’liq bo’lgan barcha ijtimoiy hodisalarni – mafkura 

va aqidalar, urf-odat va marosimlar, diniy tashkilotlarni talab va tartiblarini o’rganish, 

tahlil qilish ko’zda tutilganligiga qaratish kerak.  

Dinshunoslik fani taraqqiyoti jarayonida ma’lum metodlarga asoslanib izlanishlar 

olib borilgan va bu izlanishlarning natijasida muhim xulosalar shakllangan. Тalabalar 

diqqatini  mana shu xulosalarga qaratish maqsadga muvoffiqdir: 

•  har  qanday din ijtimoiy hodisa bo’lib, diniy ong ijtimoiy ong shakllaridan 

biridir; 

•  diniy tasavvur va e’tiqodlar jamiyat taraqqiyotining muayyan ijtimoiy-

iqtisodiy sharoitlari ta’sirida shakllanadi; 

•  ibtidoiy diniy tasavvurlardan tortib jahon dinlarigacha bo’lgan dinlar 

evolyutsion taraqqiyot yo’lini bosib o’tgan.  

 

---

 

6