Microsoft Word итисодий статистика-лотин doc

 
 
2. Korxonalar asosiy faoliyat moliyaviy natijalari 
Korxonalar hozirgi paytda asosiy faoliyat, moliyaviy faoliyat va boshqa 
faoliyatlardan olingan daromad va harajatlarini to‘g‘ri hisobga olib borishlari 
lozim. Korxonalar moliyaviy natijalarining shakllanishi O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi 1999 yil 5 fevral 
№
54 son qarori bilan tasdiqlangan 
«Mahsulotlarni ishlab chiqarish va sotish harajatlarining tarkibi, hamda moliyaviy 

---

137 
natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi Nizom»ga asosan korxonalarning 
asosiy faoliyatidan ko‘rgan natijalari (AFN) quyidagicha aniqlanadi. 
1) Korxona tayyor mahsulotini sotishdan tushgan yalpi tushumdan (YAT) 
aksiz solig‘i va qo‘shilgan qiymat solig‘i summalari chiqarib tashlanadi. Qolgan 
summa korxonanining mahsulot sotishdan sof tushumi (ST) hisoblanadi: 
ST = YAT – AS – QQS 
2) Sof tushum summasidan sotilgan tayyor mahsulotlarning ishlab 
chiqarishning harajatlari ya’ni tannarxi ayirib tashlansa, asosiy faoliyat moliyaviy 
natijalari ya’ni ishlab chiqarilgan mahsulotlarning sotishdan olingan yalpi foyda 
kelib chiqadi: 
YAF = ST – IT (IT – ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxi).
Hozirgi paytda korxonalarga o‘ziga tegishli bo‘lgan mulklarni: asosiy 
vositalar, inventorlar va shu kabilarni sotish, tugatish huquqlari berilgan.
Demak, korxonalar joriy davrda mulklarni sotishdan, buzishdan daromad 
olishlari mumkin yoki zarar ko‘rishlari mumkin. 
Shunday qilib, korxonalarning asosiy faoliyatidan ko‘rgan foydalari – yalpi 
foydaga boshqa operatsiyalardan olingan daromadlar qo‘shilib, boshqa 
operatsiyalardan olingan zararlar ayirilib, davr harajatlari ayirilib tashlanganiga 
teng. 
Asosiy faoliyatidan foyda- AFF
AFF = YAF – DX + BD – BZ 
DX – davr harajatlari, 
BD – boshqa daromalar. 
BZ – boshqa zararlar