Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
117
I. imomi - hokim (lashkarboshi, qozi, faqih) ham bo‘lgan. I. aqidasida sunniylar va 
mutaziliylar aqidasidagi tamoyillar aks etgan. I. odamlarning qilmishini vujudga 
keltiruvchi Allohdir, deb biladilar. Siyosiy va diniy sabablarga ko‘ra, kishini o‘ldirishni rad 
etganlar. I. ta’limoti tarafdorlari garchi ko‘p mamlakatlarga tarqalgan bo‘lsalar-da, ular 
diniy sohada ham, siyosiy sohada ham yakdil bo‘lmaganlar. Hoz. Shim. Afrikada, 
Ummon, Zanzibar o.da I. jamoalari mavjud. Ularning diniy e’tiqod va marosimlari 
sunniylik va shialikdagi oqim, firqalardagi e’tiqod va marosimlardan o‘zining ayrim 
xususiyatlari bilan farq qiladi. 
 
 
IBROHIM (as) - Qur’onda nomi zikr etilgan payg‘ambarlardan biri, o‘zidan keyin o‘tgan 
barcha payg‘ambarlarning bobokaloni, arablar va yahudiylarning umumiy ajdodi. 
Yakkaxudolikni targ‘ib qilgan. Allohning chin do‘sti (xalilulloh), imom ("jamoa rahbari"), 
siddiq ("haqiqatgo‘y") va hanif ("yakkaxudolikni targ‘ib qiluvchi") deb ta’riflanadi. 
Yahudiy-xristian diniy adabiyotlarida Avraam nomi bilan ma’lum. Bobilda tavallud 
topgan. Avvaliga yudduz, oy, quyoshga sig‘inmoqchi bo‘lgan, keyin yolg‘iz Allohga ibodat 
qila boshlagan. Otasi Ozor va qavmlarini ham ana shunga da’vat qilgan. Bu hakda 
Qur’onda (Anbiyo surasi 53-56-oyatlar) kelgan. Ular bilan bahslashgan, ammo 
ishontirolmagach, otasi va qavmlari sig‘inib yurgan hamma butlarni sindirib tashlagan 
(Anbiyo surasi 58-60-oyatlar). Shu sababli uni yondirib yubormoqchi bo‘lib o‘tga 
tashlaganlar, ammo, u Alloh irodasi bilan olovdan sog‘-salomat chiqqani Qur’onda bayon 
qilingan (Anbiyo surasi 68-72-oyatlar). Qur’onda yozilishicha, Alloh I.(as)ga qariganda 
ikki farzand bergan. Bular Ismoil va Ishok; (as)lardir. Ismoil (as) Muhammad (sav)ning 
katta bobosi, Ishoq esa, Iso (as) va undan avval o‘tgan payg‘ambarlarning katta 
bobosvdir. I.(as) tushida qilingan ilhomga asosan Allohga bo‘lgan chin e’tiqodi evaziga 
bitta o‘g‘li (Ismoil)ni kurbon qilishga qaror qilgan, lekin Alloh bolaning o‘rniga qo‘chqor 
yuborgan (q. Kurbonlik). Makkai mukarramada Baytulloh (Allohning uyi)ning bunyod 
bo‘lishi, islom arkonlarining 5-farzi - haj qilish I. (as)ga borib taqaladi. Ka’ba yaqinidagi 
"I. joyi" ("I. maqomi") musulmonlar ziyoratgohidir. Odatda, xatna qilishni ham I. (as) 
nomi bilan bog‘laydilar. Manbalarda I. (as)ning 175 yil umr ko‘rgani, o‘g‘illari tomonidan 
Madinatul Xalil (Xevron, Falastin)ga dafn etilgani yozilgan. Bu qabr ziyoratgoh 
hisoblanadi.