Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc



Download 1,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet651/653
Sana30.12.2021
Hajmi1,29 Mb.
#191735
1   ...   645   646   647   648   649   650   651   652   653
Bog'liq
Islom Ensiklopediyasi

www.ziyouz.com kutubxonasi 
355
- CH -
 
 
CHILYOSIN (chihil yosin; forscha qirq yosin) - Qur’onning Yosin surasini o‘qish bilan 
bog‘liq bo‘lgan diniy odat. Unda og‘ir darddan xalos etish yoki yengillatish maqsadida 
bemor tepasida Yosin surasi 40 marta o‘qiladi.  
 
 
CHILLA O’TIRISH - so’fiylarga va muridlarga xos odat. So’fiylik tariqatlarida murid 40 
kun davomida uydan chiqmasdan toat-ibodat qilishi "chilla o‘tirish" deb atalgan. Yirik 
so’fiy namoyandalarining qarorgohlarida (mas., Turkiston sh.dagi Ahmad Yassaviy, 
Buxoro yaqinidagi Bahouddin Naqshband ziyoratgohlarida) chilla o‘tirish uchun alohida 
hujralar bo‘lgan. Ch.o‘. vaqti dindor tomonidan oldindan niyat qilingan bo‘ladi. Bu e’tikof 
deb ham ataladi.  
 
 
CHILTON - diniy tasavvurlarga ko‘ra, g‘ayritabiiy kuchga ega bo‘lgan afsonaviy 40 ruh. 
Rivoyatlarda Ch.lar odamlar ko‘ziga ko‘rinmaydi, ba’zan ular orasida odam qiyofasida 
yashaydi deb talqin etiladi. Ular, odatda, mozor va shu kabi odamlar bo‘lmaydigan 
joylarda uchraydi, deb tasavvur qilinadi. Turli ofatlardan saqlanish, kasaldan kugulish 
maqsadida Ch.larga atab pilikdan yasalgan 40 chiroq yoqish, ularga bag‘ishlab turli 
taomlar pishirish odati bo‘lgan. Taomlar Ch. oshi deb atalgan va ular shu marosim 
munosabati bilan to‘plangan xotin-qizlarga tarqatilgan. Hoz. vaqtda Ch.lar va ular bilan 
bog‘liq bo‘lgan urf-odatlar deyarli yo‘qolib ketgan.  
 
 
CHISHTIYA - so’fiylik tariqatlaridan biri. 12-a.da Sharqiy Xurosonda shakllanib, 12-13-
a.da Hindistonda uzil-kesil rasmiy tus olgan. O’rta asrda Ch. suxravardiylik bilan birga 
Hindistovda eng ommaviy va keng tarqalgan tariqatlardan hisoblangan. Ch. asoschisi 
Xo‘ja Abu Ishoq ash-Shomiy (1097 y.v.e.) bo‘lib, Iroqdan Chisht qishlog‘iga (Hirot 
yaqinida) ko‘chib kelgan (tariqatning nomi shundan) va u yerda xonaqoh qurgan. Uning 
9-(yoki 8-) vorisi shayx Mu’iniddin Hasan Sijzi Chishtiy (1142-1236) Ch.ni Hindistonga 
tarqatdi. Ch. shayxlari o‘z silsilalarini Ibrohim Adham va Hasan al-Basriy orqali Ali ibn 
Abu Tolibga bog‘laydi. Ch. tariqati Nizomiddin Avliyo (1325 y. Dehlida v.e.) davrida 
o‘zining yuksak cho‘qqisiga yetib, so’fiylik Shim. Hindistonda ommaviy tus olgan hamda 
janub va sharq tomon keng yoyilgan. U Ch. tarmogi -Nizomiyaga asos solgan. Ch. 
ta’limotining asosini vahdati vujud g‘oyasi tashkil etgan. Ch. vakillari hokim-amaldorlar 
bilan har qanday aloqa bog‘lashni inkor qilgan. Allohga tavakkul qilib, o‘z mehnati bilan 
tirikchilik o‘tkazishni targ‘ib etgan. So’fiy och kishining qornini to‘ygazish, mazlumlar 
iltimosini albatta bajarish, kambag‘al-qashshoklarga baholi qudrat ko‘mak berish yo‘li 
bilan Alloh marhamatiga sazovor bo‘lishga intilishi shart, deb hisoblangan. Shuningdek, 
muridlarga pulga mukkasidan ketish, gadoychilik bilan shug‘ullanish, araq ichish, 
giyohvandlik qilish, tamaki chekish taqiklangan. Ch. yo‘li shariat, tariqat, haqiqat kabi 3 
bosqichdan iborat bo‘lib, muridlik davri 1000 kun davom etgan. Zikr bilan birga 40 kun 
ro‘za tutish rasm bo‘lgan. Ch. tariqati a’zosi kigazdan qilingan cho‘qqi kuloh kiyishi bilan 
boshqalardan ajralib turgan. 
 

Download 1,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   645   646   647   648   649   650   651   652   653




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish