Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
331
Ismoilning tavalludi bilan bog‘lanadi: cho‘lda qoldirib ketilgan bibi Hojar chaqalog‘i 
(Ismoil) dunyoga kelgach, yuvinish va chanqovini bosish maqsadida suv axtarib shu 
yaqindagi Safo va Marva tepaliklari orasida yetti marta yelib-yuguradi. Suv topolmay 
obdon toliqqan ona chaqalog‘i yoniga qaytsa, uning oyoklari ostidan suv 
chiqayotganligini ko‘radi. Nima kdlarini bilmay shoshib qolgan bibi Hojar "zam, zam" 
(ya’ni "to‘xta, to‘xta!") deydi. Boshqa bir rivoyatda onaning mushkul ahvolidan boxabar 
bo‘lgan Jabroil (as) yerni siypalab suv chiqarib bergan deyiladi. Lekin oradan ko‘p asrlar 
o‘tib buloq ko‘zi yopilib qoladi. Vaqti kelib Muhammad (sav)ning buvalari Abdulmuttalib 
buloq ko‘zini qayta ochgan. Z Qur’oni karimda tilga olingan. Z suviga yuz-qo‘llarni 
yuvish, undan ichish haj va umra amallarini bajarishning belgisi va savobli ish 
hisoblanadi. Ziyoratchilar qaytishda o‘zlari bilan suvdan olib ketib, ko‘pchilikka 
tarqatadilar. Hoz. Makkada suvni turli hajmlardagi idishlarga kuyadigan moslama ishga 
tushirilgan. 
Z suvi o‘ziga xos xususiyatga ega. Tarkibi kishi tanasi uchun foydali ma’danlarga boyligi, 
oshqozon-ichak, qon tomiri va b. ba’zi kasalliklarga davo ekani aniklangan. Shu bois "Z 
suvi salomat kishi uchun taom, kasalmandlar uchun shifobaxshdir" deyilgan hadisi 
sharifda.  
 
 
ZANGI OTA, asl ismi Oyxo‘ja ibn Toshxo‘ja (? - 1258) — avliyo, hakim. Toshkentda 
tug‘ilib, yashagani haqida ma’lumotlar bor. Ahmad Yassaviyning ustozi Arslonbob 
eshonning avlodi (avarasi). O’ta qora tanli bo‘lgani uchun zangi (zanji) deyishgan. 
Tasavvufni targib qilgan. El-yurt molini boqib podachilik bilan shug‘ullangan. Rivoyat 
qilishlaricha, uning qaramog‘idaga mollar yaylovda o‘tlab kechqurun uyga qaytishda 
kishilarning ekinzorlariga kirmas, o‘t-o‘landan bir chimdim ham yemas ekan (shu sababli 
chorvadorlar Z.o.ni o‘z pirlari deb hisoblaydilar). Tarixiy ma’lumotlarga qaraganda, Zangi 
ota Hakim ota (piri)dan diniy bilimlarni olib, shu bilan birga mustaqil aql va ilm hosil 
qilgan. Hakim otaning asl nomi Sulaymon Boqirgoniy bo‘lib, u zot so’fiy shoir bo‘lgan, 
Ahmad Yassaviyning xalifasi edi. Hakim ota vafot etganidan keyin, oradan ma’lum vaqt 
o‘tgach Z.o. u zotning bevalari bo‘lmish bibi Anbarga Xorazmga sovchi yuboradilar va o‘z 
nikohiga oladi, Anbar bibidan bir necha farzandlar ko‘radi. Z.o. maqbarasi O’rta 
Osiyodaga g‘oyat ajoyib tarixiy va me’moriy obidadir. U 14-a.ning 90-y.larida qurilgan. 
Bu hakdagi bir rivoyatda, Amir Temur Yassaviyning qabrini ziyorat qilgani keladi va qabr 
ustiga maqbara qurishga farmoni oliy beradi, ustalar ishga kirishadilar, lekin har kuni 
kechasi devor kulab tushaveradi. Bu qiziq bir sinoat edi. Shunda Ahmad Yassaviyning 
ruhlari paydo bo‘lib, mendan avval shoshlik (toshkentlik) Z.o. (Oyxo‘ja)ga maqbara 
quringlar, degan ekanlar. Bu voqeadan keyin Yassi sh.dan Z.o. maqbarasigacha odamlar 
qator turib g‘ishtlarni qo‘lma-qo‘l uzatishgan emish. Z.o. qabrini me’moriy obidalar 
majmui ham deyiladi. Zero, u darvozaxona, minor-mezona, masjvd, madrasa, xonaqoh, 
shiypon, hovuz, Zangi ota va umrdoshlari Anbar bibi maqbaralaridan tashkil topgan. 
Olimlarning fikricha, maqbara uslubiy jihatdan Samarqand sh.dagi obidalarga 
o‘xshashligi chindanda, uning Amir Temur tomonidan qurilganidan dalolat beradi. Z.o. 
va Anbar onaning qabrlari Toshkentdan 16 km jan.da, Zangaota tumanidagi Zangaota 
qishlog‘ida. Bu maskan katta ziyoratgoh hisoblanadi.