Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
234
uchun zarur bo‘lgan omillar; 2) insonning o‘sha ishni amalga oshirish uchun yo‘nalishi. 
Inson ayni ushbu ikkinchi narsa, ya’ni ishni amalga oshirish uchun yo‘nalishi tufayli iroda 
va ixtiyor egasi hisoblanadi va ana shu irodasi, ixtiyori uchungina javobgar bo‘ladi. 
Tashqi omillarni yaratish va vujudga keltirishda uning daxli yo‘q. 
"Qadar" so‘zi o‘lchov ma’nosini anglatadi. Islom aqidasida esa, Alloh taolo azalda o‘z ilmi 
va irodasi ila har bir narsani o‘lchovli qilib qo‘yganiga e’tiqod qilishni bildiradi. Ammo, 
ushbu oddiy tushunchaning buzib ko‘rsatilishi oqibatida, Q. va Q. aqidasiga turli noto‘g‘ri 
tushunchalar aralashib ketgan. Zamon o‘tishi bilan, turli omillar sababli islomiy 
tushunchalarga har xil buzuq fikrlar, bid’at-xurofotlar aralashib ketgan. O’sha islomiy 
tushunchalar ichida eng ko‘p buzilgani, hatto teskari ma’noga aylanib ketay degani, Q. 
va Q. tushunchasidir. Aslida esa, bu aqida juda sof va oson tushuniladi. Har bir narsa 
Alloh taoloning xohishi, ilmi, qazoi qadari ila joriy bo‘ladi. Allohning xohishi hamma 
xohishlardan g‘olib. Allohning irodasi hamma irodalarda aks etgandir. Allohning qazosi 
hamma hiylalardan g‘olib kelgandir. U zot xohlagan narsasini qiladi. U zot zinhor zolim 
emasdir. Har bir yomonlik va zulmdan muqaddasdir. U zot qilgan ishidan so‘ralmas, ular 
so‘ralurlar. U zot har bir aybu nuqsondan pokdir. 
Qazodan murod shar’iy qazosi emas, borliq qazosidir. Qazo, iroda, amr, izn, kitob, 
hukm, harom qilish va kalimotlarning har biri 2 qismdan iboratdir: 
1) Kavniy; 2) Shar’iy. Bu 2 qism ham Qur’oni karimda zikr etilgandir. Allohning qazosini 
hech bir zot rad qila olmas. Allohning hukmini hech kim ortga sura olmas. Allohning 
amriga hech kim g‘olib kela olmas. Balki, U zotning O’zi g‘olibdir. U zot yakka-yu 
yagonadir, qahhordir. Xohlaganicha xukm qiladir. Hamma o‘zi xalq qilingan narsaga 
muyassardir. Amallar - nihoyasiga qarab e’tiborlidir. Baxtiyor - Allohning qazosi ila baxtli 
bo‘lgandir. Baxtsiz - Allohning qazosi ila baxtsiz bo‘lgandir. Alloh har bir odamga O’zi 
azaldan o‘sha odam yaratilganidan keyin qilishini bilgan ish va amallarni oson qilib 
qo‘yadi. Amallarnin e’tibori oxiriga qarab bo‘ladi. Ya’ni hayotining oxirida ahli 
jannatlarnin amalini qilgan bo‘lsa, axli jannatlardan bo‘ladi. Agar ahdi do‘zaxning amalini 
qilgin bo‘lsa, ahli do‘zahdan bo‘ladi. Nekbaxtlik ham badbaxtlik ham Allohning inson bu 
dunyoga kelganidan so‘ng qiladigan amallarini bilishi asosida, "Allohning qazosi" bilan 
bo‘ladi. Qadar - yaxshilik va yomonlikni, musibat va rahmatni, xursandchilik va xafalikni, 
o‘lim va hayotni, kufr va imonni, boylik va kambag‘allikni, hidoyat va zalolatni hamda 
boshqa hamma narsalarni Alloh tomonidan tayin qilishdir. Bu taqdirning hikmatini 
Allohdan boshqa hech kim bilmaydi. Qadarga imon keltirish - insonga keladigan 
borliqdagi mavjud yoki oxiratda bo‘ladigan har bir narsa Allohning takdiri, ilmi irodasi va 
belgilashi bilan bo‘lishiga imon keltirishdan iboratdir. Ahli sunna val jamoaning aqidasi, 
har bir narsa Allohning Q. va Q.i bilan bo‘lishidir. Alloh bandalar amallarini xalq qilishidir.