Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
NIZOMIY GANJAVIY Abu Muhammad Ilyos ibn Yusuf (1141-1209) — ulug‘ ozarbayjon 
shoiri va mutafakkiri. Ganja sh. (Ozarbayjon)da tug‘ilgan. Yeshlik chog‘laridan 
insonparvarlik, mardlik, o‘zaro yordam shiorlariga amal qiluvchi axiylar jamoasiga 
kirgan. N.G.ga shuhrat keltirgan "Xamsa" ("Besh doston") asarida (1173-1203 y.lar) 
shoirning teran diniy-falsafiy qarashlari aks etgan. "Xamsa"ning birinchi qismi "Mahzanul 
asror" ("Sirlar xazinasi") deb ataladi. Doston Xudoga munojot, Muhammad (sav)ga na’t 
(maqtov) bilan boshlanadi. Alohida boblarda Xudoi taolo tomonidan insonning yaratilishi, 

---

Islom Ensiklopediyasi 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
222
uning jannatdan kuvilish, tavba-tazarrulardan so‘ng poklanishi va aziz zotga aylanishi 
tasvirlanadi. Muhammad (sav) hayotiga oid boblarda me’roj voqeasi badiiy tarzda 
yoritiladi. Shuningdek, unda Muso (as), Iso (as) va b. payg‘ambarlar boshidan kechgan 
ayrim voqealar ifodalanadi. Doston boshdan oxirigacha so‘fiyona ruh bilan sug‘orilgan, 
tasavvuf ruknlari ibratli masallar, rivoyatlar, ramziy hikoyatlar orqali tavsif qilingan. 
Turkiy va forsiy adabiyotlarda N. G.ning bu asariga javoban 40 dan ortiq doston 
yaratiddi. Jumladan, Alisher Navoiy "Hayratul-abror" dostonini undan ilhomlanib yozgan.