Microsoft Word ijtimoiy va oila psixologiyasi

O`zbekistonda ijtimoiy psixologik tadqiqotlarning  o`rni va istiqbollari 
Ijtimoiy      psixologiyaning    fan    sifatida      yurtimizda  rivojlanish    tarixiga  
e’tibor  beradigan  bo`lsak      shuni  ta’kidlash  lozimki,  u  oxirgi  o`n  yilliklar 
mobaynida  shakllanmoqda,      xolos.    Ayniqsa  bu  borada  psixolog  olimlar 
M.G.Davletshin,  V.M.Karimova,  G`.B.Shoumarov,  E.G`oziev,  N.A.Sog`inov, 
B.M.Umarov  kabilarning    bir  qator  ilmiy-tadqiqot  ishlari  va  ilmiy  maqolalarini 
keltirish  mumkin.    Lekin      tarixan,      umuman      psixologiyaning  O`zbekiston 
hududida shakllanishini tahlil qilinsa, uning diniy-falsafiy  olimlar  va   qarashlar 
tizimida o`ziga xos tarzda shakllanib kelganligini kuzatamiz.  
 Shuni  alohida  ta’kidlash  lozimki,  O`zbekistonda  o`tkazilayotgan  ijtimoiy 
psixologik  tadqiqotlar  asosan  oila  va  oilaviy  munosabatlarga  bag`ishlangan.  Bu 
borada bir qator psixologlardan V.Karimova, G`.Shoumarov boshchiligidagi ilmiy 
ishlarni  keltirish  mumkin.  Masalan,  G.B.Shoumarov  boshchiligidagi  olimlar 
tomonidan    oilaning  ijtimoiy-psixologik  vazifalari,  oiladagi  shaxslararo 
munosabatlar,  oila  negizida  yuzaga  keladigan  hissiy  munosabatlar,  oila  qurish 
motivlari,  oilaning  bolalar  tarbiyasiga  bevosita  ta’sir  ko`rsatadigan  ijtimoiy-
psixologik omillari kabi bir qator jihatlari o`rganildi.  
V.Karimova  va  uning  boshchiligidagi  ilmiy  ishlarida  yoshlardagi  oila 
xususidagi  tasavvurlar,  ularning  oila  motivlari,  oila  qurish  omillariga 
munosabatlari,  oila  turiga  ko`ra  noto`liq  oila  muhitidagi  shaxs  individual-
psixologik  xususiyatlari,  o`z-o`zini  baholashi,  oila  muhitida  shaxsda  namoyon 

---

bo`ladigan feminin va maskulin sifatlar nuqtai nazaridan yondashishlari taxlil etib 
berilgandir.  
Oilaviy  munosabatlar  psixologiyasi  xususida  o`tkazilgan  muhim 
tadqiqotlardan  biri  N.Sog`inovning  o`zbek  oilasiga  xos  bo`lgan  nikoh  va  oila 
munosabatlari  -  nikohdan  qoniqish,  nikoh  motivlari,  oila  kurishning  o`zbeklarga 
xos  bo`lgan  yosh  xususiyatlari,  yosh  o`zbek  oilalaridagi  psixologik  mojarolar  va 
ajralishlarning sabablarini sistematik tarzda o`rgangan ilmiy ishidir.  
Lekin  O`zbekistonda  ijtimoiy  psixologlar  oldida  juda  muhim  tadqiqot 
mavzulari  mavjudki,  ularda  hozirgi  mustaqillik  sharoitida  shaxs  va  turli  ijtimoiy 
guruhlar psixologiyasida ro`y berayotgan o`zgarishlar, turli yosh, demografik etnik 
professional  guruhlarga  mansub  bo`lgan  kishilarning  ijtimoiy  tasavvurlari,  ular 
asosida  ijtimoiy  xulq-atvorni  ilmiy  boshqarish  asoslari  ishlab  chiqilmog`i  lozim. 
Ya’ni,  ishlab  chiqarish  ijtimoiy  psixologiyasi,  boshqarish  psixologiyasi,  guruhlar 
psixologiyasi  hamda  ommaviy  psixik  jarayonlarning  ta’siri  masalalari  o`zbek 
psixologlaridan  o`z  yechimini  kutmoqdaki,  ularda  ilg`or  fan  yutuqlaridan 
foydalanilgan holda xududning milliy o`ziga xos qirralari ishlab chiqilishi kerak.