Microsoft Word ihyo ulimni eslash ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

6

Ikkinchi bob 

Dunyo havasidan tiyilish fazilati, unga berilishning sabablari va bu dard 

muolajasi 

 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Abdulloh ibn Umarga dedilar: 

«Saharda uyg‘onar ekansan, oqshom orzusini qilma! Okshomga yetganingda, sahar 

orzusini qilma! Hayotingdan o‘lim uchun, sog‘lig‘ingdan xastaliging uchun ulush ajrat. 

Chunki, ey Abdulloh, ertaga qanday nom olishingni bilmaysan» (Imom Buxoriy 

rivoyatlari). 

Hazrati Ali (karramallohu vajhahu) Rasululloh sollal-lohu alayhi vasallamdan rivoyat 

qiladilar: «Ikkita xislat borki, sizlarga ular tufayli zarar yetishidan xavfdaman: kibru 

havoga ergashish va orzu-havasga berilish. Kibru havoga erga-shish - hakdan to‘silish, 

orzu-havasga berilish esa dunyoni yaxshi ko‘rishdir. Ogoh bo‘ling! Olloh taolo dunyoni 

suygan bandasi-ga ham, suymagan bandasiga ham beradi. Iymonni esa faqat suygan 

bandasiga ato etadi. Esda tuting! Dinning ham, dunyoning ham farzandlari bor. Sizlar 

dunyo farzandi emas, din farzandi bo‘linglar. Bilingki, dunyo sizlarga orqa o‘giruvchi 

oxirat esa peshvoz chiquvchidir. Ogoh bo‘ling! Bu kun amal kuni, unda hisob yo‘q. Yana 

ogoh bo‘linglarki, hisob kuni yaqin, u kunda amal kilish yo‘q!» (Ibn Abu Dunyo rivoyati). 

Ummu Munzir aytadi: 

«Bir kuni kechqurun Rasululloh sollallohu alayhi vasal-lam: «Ey odamlar! O

lloh

dan 

uyalmaysizlarmi?» dedilar. «Nima uchun, ey Rasululloh?" deyishdi. «Yeyolmaydigan 

narsalaringizni to‘playsiz, yetolmaydigan narsalarni orzu qilasiz, nchida yashol-maydigan 

uylar bino qilasnz», dedilar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam» (Ibn Abu Dunyo 

rivoyati). 

Abu Said Xudriy deydi: «Usoma ibn Zayd pulini bir oydan so‘ng berish sharti bilan 

Zayd ibn Sobitdan yuz dinorga cho‘ri sotib oldi. Buning xabari Rasululloh sollallohu 

alayhi va sallamga yetgach, u zot; «Pulini bir oydan so‘ng berishga kelishgan Usomaga 

ajablanmaysizmi?! Ha, darqakikat, Usoma orzu-havas-ga berilibdi! Jonim qo‘lida bo‘lgan 

Zotga qasamki, har safar ko‘zimni yumib-ochar ekanman, shu onda: yumilgan 

ko‘zlarimni yopgan qovoklarim qaytadan ko‘tarilgunicha Olloh jonimni olmas-mikan, 

degan gumonga boraman. Biror luqmani og‘zimga solsam, uni yutib ulgurmay: shu 

luqma bo‘g‘zimda qolib ketmasmikan, degan xavfda bo‘laman. Ey Odam farzandlari! 

Agar oqil bo‘lsanglar, o‘zingizni o‘liklardan deb hisoblang. Jonim qo‘lida bo‘lgan Zotga 

qasamki,  «Albatta, sizlarga va’da qilingan narsa shak-shubhasiz kelguvchidir» 

(An’om surasi, 134-oyat), dedilar» (Ibn Abu Dunyo, Tabaroniy va Bayhaqiy 

rivoyati).Rivoyat qilinishicha, Rasulu

lloh

 sollallohu alayhi vasal-lam uchta cho‘p olib, 

bittasini oldilariga, ikkinchisini uning yoniga, uchinchisini uzoqroqqa sanchib, dedilar: 

— Bu nima ekanini bilasizlarmi? 

— Olloh va Uning rasuli biluvchirok,- deyishdi. 

Mana bu inson, bunksi ajal, ana unisi esa, insonning orzu-havasi. Odam farzandi 

orzu-havasga beriladi. Ajal uni talvasaga solganida, orzu-havasdan nishon qolmaydi», 

dedilar Nabiy sollallohu alayhi vasallam (Imom Ahmad rivoyatlari). 

Payg‘ambar alayhissalom dedilar: «Odam farzandining atrofida to‘qson to‘qqizta o‘lim 

bor. Agar bu o‘limlar Odam far-zandini nishonga olishda adashsa, u qarilik tomon 

odimlay-di» (Termiziy rivoyati). 

Ibn Mas’ud dedi: «Kishining atrofidagi o‘limlar unga el-tuvchi ko‘chalardir. So‘ng 

qarilik keladi, keyin orzu-havas. Kishi orzu-havasga berilar ekan, o‘lim ko‘chalariga kirib 

boradi. O’limlarga uning orzu-havaslarini ushlash buyuriladi. Agar o‘limlar adashsa, 

baribir qarilik bu orzu-havaslarning boshiga yetadi. Inson esa ularning ruyobga chiqishini 

---

Ihyou ulumid-din. O’limni eslash kitobi. Imom G’azzoliy