Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 

19

chodir tikdilar. Hikmat daryosidan hovuchlab ichib, zako kemasiga mindilar. Najot shamoli esib, 

omonlik bahrida suzib ketdilar. So‘ngra sakinat bog’lariga, izzat va hurmat koniga yetdilar".

 

Mana shu aytilgan so‘zlar haqiqiy tavbaning shaksiz maqbul ekaniga kifoya emasmi?! 

Sen menga: "Bu qarashingiz bilai mo‘taziliylarning: "Tavbani qabul qilish Allohga vojibdir", degan 

so‘zlarini takrorlamayapsizmi?" deb e’tiroz bildirishing mumkin.

 

Yuqorida keltirganlarim tavbani qabul qilish Allohga vojibdir, degan ma’noni anglatmaydi. 

Masalan, shunday deyish mumkin: agar kiyim sovun bilan yuvilsa, kirning ketishi vojib bo‘ladi (ya’ni 

albatta kiri yo‘qoladi). Tashna kishi suv ichsa, chanqog‘ining yo‘qolishi vojib (ya’ni albatta chanqog‘i 

bosiladi). Agar u bir muddat suvdan to‘silsa, tashnalik vojib bo‘ladi. Tashnalik davom etaversa, o‘lim 

vojib bo‘ladi. 

Bu kabi so‘zlarda mo‘tazila iroda qilganidek, "Alloh taologa nimanidir vojib qilish" ma’nosi yo‘q. 

Gap shuki, Alloh taolo toatni ma’siyatga kafforat, yaxshilikni yomonlikni ketkazuvchi qilib yaratdi. 

Xuddi suvni tashnalikni qondiruvchi qilib yaratgani kabi. Agar xohlasa, Alloh buning teskarisini ham 

qilishga qodir. Alloh taologa hech narsa vojib emas. Lekin U zotnint azaliy irodasi nimaga qaror etsa, 

shubhasiz, uning bo‘lishi vojibdir. 

 

 

---

Ihyou ulumid-din. Tavba kitobi. Imom G’azzoliy