Microsoft Word ihyo qalb ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
16
qo‘ydi. Zero, aql boshliqlikka, g‘oliblikka va ega bo‘lmoqlikka haqli edi. Lekin uni mana 
bu uch narsaga xizmat qilish bo‘ysundirib qo‘ydi. 
Endi shubha qilmasa ham bo‘ladiki, bu uch narsaga toat qilish ta’siridan qalbga sig‘may 
qoladigan darajada xunuk sifatlar tarqaladi. Bu xunuk sifatlar hatto muhrga va qalbni 
halok qiluvchi, o‘ldiruvchi tamg‘aga aylanib qoladi. Shahvat to‘ng‘iziga itoat qilishdan 
behayolik, ifloslik, isrofgarchilik, ziqnalik, riyokorlik, nomussizlik, masxarabozlik, 
pastkashlik, harislik, o‘ta ochko‘zlik, laganbardorlik, hasadgo‘ylik, ginachilik, so‘kishish 
va boshqa narsalar sodir bo‘ladi. Ammo g‘azab itiga itoat qilishdan qalbga tarqaladigan 
narsalar - o‘zini tutolmaslik, yomon ishlardan saqlanmaslik, mutakabbirlik, o‘ziga katta 
baho berish, qattiq g‘azablanmoq, manmansirashlik, mazax qilmoq, yengil sanamoq, 
xalqni taxqirlamoq, yomonlikni istamoq, zulmkorlik va boshqa narsalar sodir bo‘ladi. 
Shahvat va g‘azabga itoat qilishdan shaytonga bo‘ysunish kelib chiqadi. Shaytonga itoat 
etishdan esa makr, aldoqchilik, hiyla, ayyorlik, surbetlik, fisq-fujur, fitnagarlik, xiyonat 
qilish, firibgarlik, behayo so‘zlarni gapirish va shunga o‘xshash narsalar hosil bo‘ladi. 
Agar bularning aksicha - robboniy sifatlarni hammasiga g‘olib qilsa, qalbida robboniy 
sifatlardan bo‘lgan ilm, hikmat, ishonch, narsalarning haqiqatini ihota qilish, ya’ni 
qamrab olish, ishlar qay tarzda bo‘lsa, ularni shunday bilish, bularning hammasiga esa 
ilm quvvati va qalb ko‘zining nuri bilan ega bo‘lish, ilmning yetukligi va ulug‘ligi bilan 
butun xalq oldida yurishga haqli bo‘lmog‘i qalbida qaror topar edi hamda shahvat va 
g‘azabga itoat qilishga muhtoj bo‘lmasdi.
Shahvat to‘ng‘izini ushlab turishdan, uni to‘g‘rilik chegarasiga qaytarishdan qalbga pok 
vujud, qanoat, bosiqlik, zohidlik, parhez, taqvo, ochiq yuzlilik, chiroyli holat, hayo, 
qalbning ziyrakligi, bir-biriga yordam berish va shunga o‘xshash narsalar tarqaladi. 
G’azab quvvatini ushlab turishdan, uni o‘ziga bo‘ysundirishdan, turishi vojib bo‘lgan 
chegaraga uni qaytarishdan qalbda jo‘mardlik, saxiylik, baquvvatlik, nafsni tiyib tura 
olish, sabr qilish, halimlik, qiyinchilikni ko‘tarish, kechirimlilik, qat’iyatlilik, istalgan 
maqomga yetishish, oliyjanoblik, viqorli bo‘lish va boshqa sifatlar hosil bo‘ladi. 
Qalb yuqorida zikr qilinganiday, unga ta’sirini o‘tkazuvchi yomon sifatlar o‘rab olgan, 
ya’ni xiralashtirgan bir oyna hukmidadir. Bu yomon sifatlar qalbga paydar-pay bog‘liqdir, 
ammo biz zikr qilib o‘tgan yaxshi sifatlar esa qalb oynasining jilosini, yoruqligini, nurini 
va ziyosini ziyoda qiladi, hatto unda haqiqat jilosi shu’lalanadi, dindagi matlub ishning 
haqiqati qalbda kashf bo‘ladi. Shunday qalblarga Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi 
vasallamning so‘zlarida ishora bordir: «Agar Alloh bir bandaga yaxshilikni xohlasa, 
qalbida o‘zi uchun nasihatgo‘y paydo qilib qo‘yadi» (Daylamiy rivoyati); «Kimning 
qalbida bir nasihatgo‘y bo‘lsa, uning uchun Alloh tomonidan bir saqlaguvchi bo‘ladi» (asli 
yo‘q hadis).
Allohning zikri qaror topgan qalb haqida mana bu oyatda ham ochiq ishora bor: