Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

 
Munozaralarni sahobalar mashvarati va salaf  ulamolarining suhbatlariga 
o‘xshatishdagi adashish bayoni 
 
Bilgilki, faqat tortishuv, munozara va jadal bilan mashg‘ul bo‘luvchilar qilmishlarini 
oqlash uchun: «Bu munozara  bahsdan maqsadimiz haqiqatni odamlarga bildirish. 
Albatta, haq izlanadi, ilm yo‘lida qarashlar va fikrlar bilan yordamlashish foydali va 
ta’sirlidir. Sahobalarning odatlari shunday bo‘lgan. Ular ham bobo va aka-ukalar 
(merosi) masalasida, xamr ichuvchining jazosi, imom xato qilganida, jarima to‘lashning 
vojibligi, Hazrati Umardan (r.a.) qo‘rqib, bir ayol bola tashlab qo‘yganida unga xun 
to‘lash va faroiz kabi masalalarda mashvarat qilishgan. Shofe’iy, Ahmad, Muhammad ibn 
Hasan, Molik, Abu Yusuf va boshqa ulamolarning (Alloh ulardan rozi bo‘lsin) 
mashvaratlari ham bizniki kabi mashvarat edi-ku», deb aytishadi. Endi men senga 
ularning bahonalari faqatgina salafning odatiga o‘xshashdan o‘zga emas ekanini 
tushuntirib beraman. 
 
Haqni izlash uchun o‘zaro yordamlashish dindan ekan, to‘g‘ri da’vo. Lekin uning shartlari 
bor, ularni bilish lozim. Bas, mujodala va munozara qilishning sakkizta sharti bor: 
1. Munozara bilan shug‘ullanuvchi kimsa farzi kifoyalarga bosh qotirishdan avval farzi 
aynlarni o‘rniga qo‘ygan bo‘lmog‘i kerak. Agar kim hali farzi aynlarni to‘la bajarmay 
turib, farzi kifoya bilan mashg‘ul bo‘lsa va, maqsadim haq, deb da’vo qilsa, so‘zsiz u 
kazzobdir. Masalan, o‘zi namozni tark qiladi-da, avratini yopish uchun kiyim topolmagan 
kishini kiyintirish maqsadim, deya libos to‘qish va kiyim tayyorlash ila mashg‘ul bo‘ladi. 

---

Ihyou ulumid-din (Din ilmlarini jonlantirish) – Ilm kitobi. Abu Homid al-G’azzoliy