Microsoft Word Foydali qazilma end doc

4-rasm. Temirning asosiy minerallari. 
 
Sanoat tiplari. 
Temir konlari barcha genetik tiplarda uchraydi. Biroq, bulardan 
cho‘kindi, vulkanogen-cho‘kindi, kontakt-metasomatik va metamorf-
lashgan konlar muhim sanoat ahamiyatiga ega. 
Rossiyadagi Kursk magnit anomaliyasi (KMA) Yer sharidagi 
eng yirik temir ma’danli provinsiyalardan biri hisoblanadi. KMA 
hududi 90 ming km
2
 bo‘lib, Kursk va Belgorod shaharlari atrofida 
joylashgan. Uning 400×150 km o‘lchamli markaziy qismi amaliy 
ahamiyatga ega hisoblanadi. Maydondagi temir ma’daniga boy qadim-
gi metamorfik jinslar qalinligi yer yuzasidan 80–100 m chuqurlikda 
o‘rtacha 50–80 m, ayrim joylarda 300 m ni tashkil qiladi. Tarkibida 
26–38 % Fe bo‘lgan kvarsitlar kambag‘al ma’dan hisoblanadi. Kvar-
sitlarning yuqori nurashga uchragan qismi esa boy hisoblanadi. Bu 
(razrez KMA) qismda temir miqdori 54–65 %ni tashkil qiladi.  
O‘zbekistonning temirga bo‘lgan bir yillik ehtiyoji 1,8 mln ton-
nani tashkil etadi. Buning 600 ming tonnasi qora metallar chiqindilari 
va lom hisobiga va 1,2 mln tonnasi import hisobiga qondiriladi. 
Respublikamizda temirning 200 ga yaqin kichik kon va ma’dan 
namoyonlari mavjud bo‘lib, qadim-qadimda bu yerlarda temir eritib 
olingani arxeologlar tomonidan aniqlangan. Bunday joylarga Shimoliy 
Nurota, Boysun tog‘lari, Chotqol-Qurama regioni kiradi. 

---

 
57
Hozirgi paytga qadar mufassal o‘rganilib razvedka qilingan ob-
yekt – Surenota ma’danli maydoni sanaladi.