Microsoft Word экология лотин doc

Intizomiy-huquqiy  javobgarlik.  Ushbu  javobgarlik  ishchi  va 
xizmatchilarni,  mansabdor  shaxslarni  mehnat  qilish  jarayonida  bajarish 
kerak  bo‘lgan  majburiyatlarini  bajarmaslik,  qabul  qilingan  farmon, 
qarorlar, buyruq va ko‘rsatmalarga amal qilmaslikdan kelib chiqadi. 
Intizomiy  javobgarlik,  asosan,  atmosfera  havosini  muhofaza  qilish 
haqidagi huquqiy normalarni bajarmaganlik uchun korxona, muassasa va 
tashkilot rahbari tomonidan belgilanadi. 
Atmosfera  havosi  haqidagi  qonunlarni  buzganlik  uchun  intizomiy 
javobgarlik  u  sodir  etilib  aniqlangandan  keyin  1  oy  ichida  qo‘llanishi 
lozim.  Agar  ishchi,  xizmatchi  kasal  yoki  dam  olishda  bo‘lsa,  bu  vaqt 
hisobga kirmaydi. 
Intizomiy  javobgarlikka  tortilgan  fuqaro  berilgan  jazodan  norozi 
bo‘lsa,  u  1  hafta  ichida  sudga  yoki  boshqa  «Mehnat  nizolarini  ko‘rib 
chiquvchi komissiya»ga murojaat qilishi mumkin. 
Atmosfera  havosini  muhofaza  qilish  to‘g‘risidagi  qonunlarni 
buzganlik  uchun,  tabiatni  muhofaza  qilish  qoidalariga  e’tibor 
bermaganlik  va  ularni  bajarmaganlik  uchun,  tegishli  reja  va  tadbirlarni 
amalga  oshirmaganlik  uchun  korxona,  muassasa  yoki  tashkilot  rahbari 
mukofotdan to‘liq yoki qisman mahrum etiladi. 

---

 
149
O‘zbekiston  Respublikasining  Mehnat  kodeksini  181-moddasida1 
intizomiy  jazoning  aniq  turlari  ko‘rsatilgan  bo‘lib,  xodimga  mehnat 
intizomini  buzganligi  uchun  ish  beruvchi  quyidagi  intizomiy  jazo 
choralarini qo‘llashga haqli: 
1) hayfsan; 
2) o‘rtacha  oylik  ish  haqining  o‘ttiz  foizidan  ortiq  bo‘lmagan 
miqdorda jarima. Ichki mehnat tartibi qoidalarida xodimga o‘rtacha oylik 
ish  haqining  ellik  foizidan  ortiq  bo‘lmagan  miqdorda  jarima  solish 
hollari  ham  nazarda  tutilishi  mumkin.  Xodimning  ish  haqidan  jarima 
ushlab qolish Mehnat kodeksning 164-moddasi talablariga rioya qilingan 
holda ish beruvchi tomonidan amalga oshiriladi. 
3)  mehnat  shartnomasini  bekor  qilish  (100-modda  ikkinchi  qismi-
ning 3 va 4-bandlari). 
Ushbu  moddada  nazarda  tutilmagan  intizomiy  jazo  choralarini 
qo‘llash taqiqlanadi. 
Xususan, xodimga nisbatan intizomiy jazo qo‘llashda huquqbuzarlik 
motivi,  u  qay  vaziyatda  sodir  etilganligi,  xodimning  oldingi  ish  joyi  va 
nihoyat,  ekologik  huquqbuzarlik  sodir  etish  vaqtidagi  ruhiy  holatini 
hisobga olish zarurdir. 
Shunisi  e’tiborliki,  mazkur  masala  yuzasidan  intizomiy  jazo 
berilgani  to‘g‘risidagi  buyruq  (farmoyish)  yoki  qaror  xodimga  ma’lum 
qilinib, tilxat olinadi. 
Fuqarolik-huquqiy  javobgarlik.  Mazkur  javobgarlik,  atrof-muhitni 
ifloslantirganlik, atmosfera havosini muhofaza qilish to‘g‘risidagi qonun 
va  talablarni  buzganlik  uchun  O‘zbekiston  Respublikasining  Fuqarolik 
kodeksi1ga asosan belgilanadi. 
Fuqarolik-huquqiy  javobgarlik  intizomiy  javobgarlik  asoslari  bilan 
biroz  bog‘liq  va  o‘xshash.  Shuning  uchun  ham  fuqarolik  javobgarligi 
mehnat  intizomi  va  uni  vijdonan  bajarish  majburiyatining  buzilishi, 
tegishli  shartnomalarni  o‘z  vaqtida  bajarmaslik,  bitimlarning  amalga 
oshirilish  holatlariga  e’tibor  bermaganlik  oqibatida  yetkazilgan  zarar, 
shuningdek,  ekologik  talablarga  rioya  etmaslik  va  ekologik  qonunlarni 
buzish oqibatida vujudga keladi. 
Bunda asosiy talab yetkazilgan ekologik zarar qoplanishi va to‘lani-
shi  lozim  bo‘ladi.  Atmosfera  havosini  muhofaza  qilish  to‘g‘risidagi 
qonun  va  talablarni buzganlik uchun yetkazilgan  zararni  to‘latish tartibi 
xo‘jalik  sudlariga  da’vo  arizasi  berish  bilan  bog‘liq  bo‘ladi  va  ular 
tomonidan hal etiladi. 
O‘zbekiston  hududida  sanitariya  qoidalarini  qo‘pol  ravishda  buzib, 
havoni, suvni va boshqa tabiat boyliklarini ifloslantirsa hamda zarar yet-

---

 
150
kazsa,  O‘zbekiston  Respublikasi  «Davlat  Sanitariya  nazorati  to‘g‘ri-
sida»gi  1992-yil  3-iyulda  qabul  qilingan  qonun  hamda  O‘zbekiston 
Respublikasining  Fuqarolik  kodeksi  talablari  asosida  javobgarlik 
belgilanib, amaldagi qonunlar bilan tartibga solinadi.