Microsoft Word dissertatsiya2017 — копия

        Gʻumayli-Fargoʻna  viloyatining  Dangʻara  royonidagi  qishloq.  Joy  nomi 

gʻumay-boshoqgullilar  oilasiga  mansub,  qiyoq  bargli,  poyasi  tuksiz,  ildizidan 

koʻpayadigan,  boʻyi  1-2  metrgacha  oʻsadigan  koʻp  yillik  begona  oʻt,  -li 

qoʻshimchasi  jamlik  ma’nosiga  ega.  Gʻumayli  -  ”gʻumay  koʻp  oʻsadigan  joy’’ 

demakdir.  Qishloqning  nomlanishiga  oʻsimlik  nomi  asos  boʻlgan.  Oʻzbek  tilidagi 

toponimlarni   umumiy tarzda  ikki  ulkan  guruhga  boʻlish  mumkin:  tabiiy,  xalqona 

toponimlar  va  rasmiy,  ya’ni  sun’iy  toponimlar.  Atoqli  otlarning  ulkan  qismini 

oʻzbek  tilidagi  joy  nomlari,  ya’ni  toponimlar  tashkil  qiladi.  Olimlarning 

tekshirishlariga  qaraganda  hozirgi  Oʻzbekiston  hududida  uchraydigan  koʻhna 

toponimlar  tarkibida:  Oʻkuz  (suv,  daryo  Oʻkuz  Oʻkuzsoy),  budun  (el,xalq 

ma’nosida-Shirbudin),  oʻr,  oʻra  (tepalik,  toqqa  koʻtarilish  joyi  ma’nosida- 

Qashqaoʻr,  Kichikoʻr,  Oʻrtepa,  Shodmonoʻr,  Oʻrasoy),    qoq(koʻlmak,koʻlmak  suv 

ma’nosida).Toponimiya  doirasiga  kiradigan  atoqli  otlaning  asosiy  guruhlari 

quyidagilar:,  -viloyatlar,  tumanlar,  shaharlar,  shaharlar,  qishloqlar,  ovullar  nomi 

(xoronimlar,  astionimlar,  komonimlar,  oykoimlar)    mavzelar,  dahalar,  mahallalar, 

guzarlar, ishkat (ichkat) lar nomi (urbononimlar); 

-maydonlar,  registonlar,  xiyobonlar,  bogʻlar,  istirohat  bogʻlari  (parklar), 

bul’varlar, dendroparklar nomi ( urbononimlar); 

---

34 

 

-qadimiy  qal’alar,  qoʻrgʻonlar,  istehkomlar,  devorlar,  karvonsaroylar, 

qarorgohlar,  oʻrdalar,  devorlar,  bozorlar,  manzilgohlar  va  boshqa  xil  qurilish 

komplekslarining atoqli otlari;  

-masjid madrasalar nomi(angionimlar) 

-koʻchalar,  shohkoʻchalar,  boshi  berk  koʻchalar,  tor  koʻchalar,  yoʻllar, 

temiryoʻllar chorrahalar nomi (urbononimlar, doronimlar); 

-vokzallar,avtovokzallar,  aeroportlar,  aerovokzallar,  aerodromlar,  rabotlar, 

langarlar, temiryoʻllar, metro stansiyalari,jamoa transporti bekatlari nomi; 

-togʻlar,  togʻ  tizmalari,  qirlar,  dovonlar,  sangirlar,  tepalar,  tepachalar, 

qoyalar,  choʻqqilar,  qoyatoshlar  togʻliklarda  joylashgan  boshqa  xil  jugʻrofiy 

oʻrinlar nomi (silenimlar);  

-dalalar,  vodiylar,  tekisliklar,  pasttekisliklar,  adirlar,  oʻzanlar  yaylovlar, 

oʻtloqlar,  chakalakzorlar,  changalzorlar,  qamishzorlar,  oʻrmonlar,  cheklar,  yer 

uchastkalari,  qoʻriqxonalar  nomi  (agroonimlar,  drimonimlar)  sahrolar,  choʻllar, 

dashtlar,  qumliklar,  savannalar,barxanlar  nomi,  qirgʻoqlar,  jarliklar,  gʻorlar, 

oʻyiqlar,  oʻzanlar,  oʻpiriqlar  nomi,  okeanlar,  dengizlar,  koʻllar,suv  omborlari, 

hovuzlar,  quduqlar,  ariqlar,  kanallar,  buloqlar,  sizmalar,  sharsharalar,  tashlamar, 

daryolar,  soylar,  irmoqlar,oʻzanlar,  suv  ayirgichlar,  toʻgʻonlar,  dambalar,  nasos 

stansiyalari,  havzalar,  qoʻltiqlar,  koʻrfazlar,  orollar,yarim  orollar,  botqoqliklar, 

muzliklar,  chuqurliklar,  suvosti  togʻ  tizmalari,  koʻpriklar,  suv  tegirmonlari    nomi 

(gidronimlar, pelagonimlar, limnonimlar, gelonimlar, potamonimlar).