Microsoft Word Diplom tayyor doc

POLISEMANTIK  O’ZLASHMALAR  juda  kamdan-kam  hollarda  o’zlarining 

ma’nolari  bilan  o’zbek  tiliga  va  boshqa  tillarga  kirib  kelganlar.  Chunki 

o’zlashmalarning  leksik  ma’nolari  alohida-alohida,  bir-biriga  bo’ysunmagan 

muayyan  obektiv  sabablar  bilan  o’zlashtirilishi  ularning  semantik  tuzilishining 

to’laligicha kirib kelishiga to’sqinlik qiladi. Shu sababdan ko’pincha ko’p ma’noli 

so’zning  bir  ma’nosigina  kirib  keladi.  U  o’zlashayotgan  til  uchun  yangi  narsa  va 

hodisani  bildiruvchi,  moddiy  va  ma’naviy  hayotni  anglatishda  kerak  bo’lgan 

tushuncha yoki tasavvurni nomlovchi, tilning kam joyini to’ldiruvchi leksik birlik 

sifatida  tezda  qabul  qilinadi.  Ularning  boshqa  ma’nolari  va  ma’no  bo’yoqlari 

o’zlarining  tildagi  keyingi  rivojlanish  va  o’rnashib  olish  bosqichlarida  yuzaga 

chiqadi.  Shu  tariqada,  bir  ma’noli  bo’lib  o’zlashgan  ko’p  ma’noli  so’z  o’zining 

boshqa va hatto butunlay yangi ma’nolarini namoyon qilib, uni qabul qilgan tilda 

asta-sekin to’la voqe’likka aylanadi. 

  Polisemantik  so’zlarning  o’zlashgan  tillardagi  ma’no  farqlarining  tahlili  ularni 

quyidagicha guruhlarga bo’lib o’rganishni taqozo etadi: 

1.

  Bir ma’nosi o’zlashgan polisemantik o’zlashmalar.  

---

 

53 

2.

  Polisemantik so’zlar ikki yoki undan ortiq ma’nolarida qo’llaniladi. 

3.

  Ma’nolari to’la o’tgan polisemantik o’zlashmalar. 

4.

  Ma’nosini kengaytirgan (oshirgan) polisemantik o’zlashmalar.