Microsoft Word Динишщева Зумрад

Jonli tabiat
Tabiat - bitmas-tuganmas xazinadir. O'simliklar dunyosi, hayvonot olami yosh qalbning to'g'ri o'sib shakllanishida, tabiatda bo'ladigan voqea- hodisalaming sir-asrorini o'rganib voyaga yetishida katta manba bo'lib xizmat qiladi.

Jonsiz tabiat

Jonli tabiat deb - o’sadigan, rivojlanadigan, ko'payadigan, nasi qoldiradigan, oziqlanadiganlarga aytiladi. M: Inson, о 'simlik, baliq, qush, hayvonlar, xashoratlar va bakteriyalardir.

Jonsiz tabiat deb - rivojlanmaydigan, ko'paymaydigan, nasi qoldirmaydigan, oziqlanmay diganlarga aytiladi. Masalan: Oy, yulduz, quyosh, suv, tosh, tuproq, qum va boshqalar.

Mavzu asosida testlar.

1. 
   Jonli tabiatdagi eng qudratli mavjudotni aniqlang.
   

A) Odamlar B)Insonlar

C) Jonzotlar D) Hayvonlar

2. 
   Tabiat nechaga bolinadi?
   

A) 4 B)3 C)2 D)5

3. 
   Jonli tabiatga berilgan to’g’ri tarifni toping.
   

1. 
   O’sadigan, rivojlanadigan, ko'payadigan, nasl qoldiradigan, oziqlanadiganlarga aytiladi.
   
2. 
   Oziqlanadigan, bo’linadigan, ko'payadigan, nasl qoldiradiganlarga aytiladi.
   
3. 
   Bo’linadigan, rivojlanadigan, ko'payadigan, nasl qoldiradiganlarga aytiladi.
   
4. 
   O’sadigan, rivojlanadigan, bo’linmaydigan, nasl qoldiradigan, oziqlanadiganlarga aytiladi.
   

4. 
   Tabiatningfaol himoyachilarini tarbiyalash uchun maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar bilan ekologiyaning nechta vazifalarini amalga oshirish maqsadga muvofiq bo’ladi?
   

A)4 B)3 C)5 D)2

5. 
   Ekologik tarbiya bo’yicha MTTda olib borilayotgan ishlarga kimlar mas'uldirlar.
   

1. 
   MTT shifokori, tarbiyachilari va ota-onalar;
   
2. 
   MTT xodimlari, uslubchi va ota-onalar;
   
3. 
   MTT uslubchisi, tarbiyachilari va ota-onalar;
   
4. 
   MTT xodimlari, tarbiyachilari va ota-onalar.
   

Test javoblari

1. 
   B 2. C 3.A 4.B 5. D
   

Vaqt: 80 daqiqa	Ta’lim oluvchilar soni:
O’quv mashg’uloti shakli va turi	Nazariy
O’quv mashg’uloti rejasi	1.MTT da bolalarni tabiat bilan tanishtirishda Davlat talablari '.Turli yosh guruhlarda Intellektual bilish malakalari sohas alablari. 3.Samarali refleksiv faoliyat sohasi talablari
O’quv mashg’ulotining maqsadi: Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarni tabiat bilan tanishtirishda Davlat talablarini ekologik ta’lim tarbiya berish to’g’risidagi bilim-ko’nikmalarni shakllantirish va mustahkamlash.
O’qitish natijasi	Ushbu mavzuni o’zlashtirish natijasida o’quvchida shakllanadigan asosiy bilim, ko’nikma yoki kompetensiyalarni oshirish.
Pedagogik vazifalar 1. MTTda bolalarni tabiat bilan tanishtirishda Davlat talablari bilan tanishtish . Turli yosh guruhlarda Intellektual bilish malakalari sohasi talablarini tasniflash. Samarali refleksiv faoliyat sohasi talablarini izohlab berish.	O’quv faoliyat natijalari: MTTda bolalarni tabiat bilan tanishtirishda Davlat talablari bilan tanishtish . Turli yosh guruhlarda Intellektual bilish malakalari sohasi talablarini tasniflash. 3.Samarali refleksiv faoliyat sohasi talablarini izohlab berish
O’qitish metodlari	Kichik axborotli (ma’ruza, hikoya, tushuntirish, ko’rsatma berish) namoyish. Ko’rsatish (video usul, kitob bilan ishlash) tanlab olinadi.
O’qitish vositalari	Maruza-matn, yozuv taxtasi, slaydlar, komp’yuter,
O’quv faoliyatini tashkil etish shakli	Ommaviy, jamoaviy, guruhli, juftlikda, yakka tartibda.
O’qitish sharoiti	Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan guruhlarda ishlashga mo’ljallangan xona
Qayta aloqaning usul va vositalari	Tezkor-so’rov, savol-javob, test, misol va mashqlar, bajarilgan o’quv topshiriqlarni baholash

O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichl ari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Ta’lim oluvchi
1-O’quv mashg’u lotiga kirish (5daq)	Tashkiliy qism: 1. O’quvchilarni mashg’ulotga tayyorgarligi va davomatini tekshiradi. (Salomlashish,xonani ko’zdan kechirish va davomatni aniqlash).	Mashg’ulotga tayyorlanadilar
2- bosqich. Asosiy (65 daqiqa)	Tayanch bilimlarni faollashtirish: Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda o’tilgan Mavzu bo’yicha o’quvchilarga savollar beradi, ularni baholaydi. (1.MTTda bolalarga ekologik ta’lim-tarbiya berishning maqsadi nimadan iborat? 2.MTTda bolalarga ekologik tarbiya berishda qaysi ekologik vazifalarni amalga oshirish maqsadga muvofiq bo’ladi?) Maqsad va vazifani belgilanishi: Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va o’qitish natijalar bilan tanishtiradi. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi; (Davlat talablaridan samarali refleksiv faoliyat soha talablarini ajratib yozish). Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: Tezkor- so’rov, savol-javob, aqliy hujum, pinbord-(o’z fikrini faqat og’zaki emas, balki yozma ravishda bayon etish mahoratihamdir), “o’ylang va juftlikda fikr almashing”, va boshqa texnikalar orqali bilimlarni faollashtiradi. Yangi o’quv material bayoni: Nazariy mashg’ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq, o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon etadi. Asosiy holatlarni yozdiradi; Slaydlarni Power Point tartibida namoyish va sharhlash bilan Mavzu bo’yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi (2-ilova). Yangi o’quv materialini mustahkamlash: Mustahkamlash uchun savollar beradi (3-ilova). 1 1.Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarni tabiat bilan tanishtirishda Davlat talablarining ahamiyati haqida gapirib bering. Davlat talablari deganda nimani tushunasiz? Davlat talablarida yana qaysi sohalar yoritiladi? Turli yosh guruhlarda Intellektual bilish malakalari sohalarining talablarini sanab o’ting. Bilish malaka sohalariga nimalar kiradi? 6. Samarali refleksiv faoliyat sohasi talablari	Savol- javob asosida uy vazifalarini tekshirish. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Topshiriqni bajaradilar. Berilgan qo’shimcha savollarga javob beradilar. Ma’lumotlarni daftarga qayd qiladilar.

	deganda nimani tushunasiz?
3- bosqich Yakuniy (10 daqiqa)	Mashg’ulot yakuni: Faol ishtirok etgan o’quvchilarni javoblarini izohlab baholaydi va rag’batlantiradi. Uyga vazifani berilishi: Kelgusi mashg’ulotga vazifa va bajarish yuzasidan yo’riqnoma beradi (4-ilova). 1 .“Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo’yiladigan Davlat talablari” Toshkent-2018. 2.“Ilkqadam”o’quv dasturi. Toshkent. O’zRMTV 2018 yil.	Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.

O'zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo'yiladigan DAVLAT TALABLARI

Mazkur O'zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo'yiladigan davlat talablari (bundan buyon matnda Davlat talablari deb yuritiladi) O'zbekiston Respublikasining "Ta’lim to'g'risida"gi Qonuni, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 29 dekabrdagi PQ-2707-son "2017-2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori hamda Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 21 noyabrdagi 929-son "O'zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi to'g'risidagi nizomni hamda Maktabgacha ta’lim muassasalari rahbar va mutaxassislarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti ustavini tasdiqlash haqida"gi qaroriga asosan ilk va maktabgacha yoshdagi bolalarni (bundan buyon matnda bolalar deb yuritiladi) har tomonlama rivojlantirish, ta’lim-tarbiya berish, maktab ta’limiga tayyorlash bo'yicha davlat talablarini belgilaydi.

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. 
   Davlat talablari O'zbekiston Respublikasi hududida mulkchilik shakli va idoraviy tasarrufidan qat’iy nazar, quyidagi ta’lim muassasalariga qo'llaniladi:
   

davlat maktabgacha ta’lim muassasalari;

nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalari;

maktabgacha yoshdagi guruhlari mavjud bo'lgan "Mehribonlik" uylari.

2. 
   Maktabgacha ta’lim turlari uchun kadrlar tayyorlovchi o'rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim muassasalari, maktabgacha ta’lim turlari bo'yicha pedagogik kadrlarni malakasini oshirish va qayta tayyorlashni amalga oshiradigan muassasalar, maktabgacha yoshdagi bolalar tarbiya olayotgan oilalar mazkur Davlat talablariga rioya qilishlari lozim.
   

2. 
   BOB. DAVLAT TALABLARINING MAQSAD,
   

VAZIFA VA ASOSIY TAMOYILLARI

3. 
   Davlat talablarida quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi:
   

maktabgacha ta’lim - maktabgacha yoshdagi bolalar qiziqishi, iqtidori, individual

ruhiy va jismoniy xususiyatlari, madaniy ehtiyojlarini inobatga olgan holda hamda bolada ma’naviy me’yorlarni shakllanishi, hayotiy va ijtimoiy tajriba egallanishini ko'zda tutgan har tomonlama rivojlantirishga qaratilgan yaxlit jarayon;

rivojlanish - inson tanasi tuzilishi, ruhiyati va xulqida biologik jarayonlar hamda atrof muhit ta’sirida ro'y beradigan o'zgarishlar;

rivojlanish sohasi - bola rivojlanishidagi aniq bir yo'nalishlar;

kichik soha - sohaning kichik guruhlari. Asosiy sohalarning kichik sohasi rivojlanishning ma’lum bir tomonlarini o'z ichiga qamrab oladi va ularning aniq bir yo'nalishini ko'rsatib beradi;

kutilayotgan natija - bolalarda kutilayotgan bilim, ko'nikma va malakalar ko'rsatkichi;

bola kompetentsiyasi - ma’lum bir yosh davriga xos bo'lgan vazifalarni maqsadli bajarish uchun etarli bo'lgan bolaning bilimi, ko'nikmasi va malakalari hamda qadriyatlari;

integratsiya - bola ta’limi va rivojlanishidagi mazmun tarkibiy qismlari o'rtasidagi bog'liqlik;

inklyuziv ta’lim - bolalarning alohida ta’lim ehtiyojlari va individual imkoniyatlarini inobatga olgan holda ta’lim va tarbiya olinishini teng ta’minlovchi jarayon;

"Men" kontseptsiyasi - bolani o'zi haqidagi anglangan tasavvurlari tizimi, uning refleksiv faoliyatini bir qismi;

refleksiv faoliyat - bolada o'z tushunchalari va xatti-harakatlarini anglash va mustaqil tahlil qilishi asosida xulosalar shakllanishi jarayoni.

4. 
   Davlat talablarining maqsadi - mamlakatda o'tkazilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni, xorijiy mamlakatlar ilg'or tajribasi hamda ilm-fan yutuqlari va zamonaviy informatsion kommunikativ texnologiyalarni inobatga olgan holda maktabgacha ta’lim tizimida ma’nan mukammal va intellektual rivojlangan shaxsni tarbiyalashdir.
   
5. 
   Davlat talablarining vazifalari quyidagilar hisoblanadi:
   

maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishi, ta’lim-tarbiyasi mazmuni va sifatiga qo'yiladigan talablarni belgilash;

milliy, umuminsoniy va ma’naviy qadriyatlar asosida bolalarga ta’lim-tarbiya berish, rivojlantirishning samarali shakllari va usullarini joriy etish;

ta’lim-tarbiya jarayoniga pedagogik va zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish;

kadrlarni maqsadli va sifatli tayyorlash uchun ta’lim, fan va ishlab chiqarishning samarali integratsiyasini ta’minlash.

6. 
   Davlat talablari quyidagi tamoyillar asosida tatbiq etiladi: bolaning noyobligi;
   

"Men" kontseptsiyasi va shaxsiy ta’limini yaratishda bolaning faol roli; bolaning huquqlarini himoya qilish va ta’minlashning muhimligi; bola ta’limi va rivojlanishida kattalarning asosiy roli;

bolalar rivojlanishida individual farqlanishlar mavjudligi sababli, har bir bolaga moslashuvchan bo'lib, individual variativlik asosida yondashish.

2. 
   BOB. DAVLAT TALABLARINING TARKIBI
   

7. 
   Davlat talablari rivojlanish sohalari integratsiyasini ko'zda tutadi va bola rivojlanishiga ko'maklashadi.
   

Davlat talablari tug'ilgandan 7 yoshgacha bo'lgan bolalarning beshta asosiy rivojlanish sohalariga bo'lingan. Har bir rivojlanish sohasi o'z o'rnida kichik sohalarga bo'lingan bo'lib, ular har bir yosh guruhiga mos bir nechta talablardan (kutilayotgan rivojlanish ko'rsatkichlaridan) iborat.

8. 
   Davlat talablari bolaning quyidagi rivojlanish sohalari bo'yicha belgilanadi: jismoniy rivojlanish va sog'lom turmush tarzining shakllanishi; ijtimoiy-hissiy rivojlanish;
   

nutq, muloqot, o'qish va yozish malakalari; bilish jarayonini rivojlanishi; ijodiy rivojlanish.

9. 
   "Jismoniy rivojlanish va sog'lom turmush tarzining shakllanishi" sohasi quyidagi kichik sohalarga bo'linadi:
   

yirik motorika; mayda motorika; sensomotorika;

sog'lom turmush tarzi va xavfsizlik.

10. 
    "Ijtimoiy-hissiy rivojlanish" sohasi quyidagi kichik sohalarga bo'linadi:
    

"Men" kontseptsiyasi;

hissiyotlar va ularni boshqarish;

ijtimoiylashuv, kattalar va tengdoshlar bilan muloqot.

11. 
    "Nutq, muloqot, o'qish va yozish malakalari" sohasi quyidagi kichik sohalarga bo'linadi:
    

nutq va til;

o' qish malakalari;

qo'l barmoqlari mayda motorikasi.

12. 
    "Bilish jarayonining rivojlanishi" sohasi quyidagi kichik sohalarga bo'linadi: intellektual-anglash malakalari;
    

elementar matematik malakalar; tadqiqiy-bilish va samarali refleksiv faoliyat.

13. 
    "Ijodiy rivojlanish" soha quyidagi kichik sohalarga bo'linadi: dunyoni badiiy tasavvur etish;
    

badiiy-ijodiy qobiliyatlar.

14. 
    Davlat talablari asosidagi yosh davrlari quyidagi bosqichlarni o'z ichiga oladi: go'daklik (tug'ilgandan 1 yoshgacha);
    

erta yoshdagi bolalik (1 yoshdan 3 yoshgacha); kichik maktabgacha yosh (3 yoshdan 4 yoshgacha);

o'rta maktabgacha yosh (4 dan 5 yoshgacha);

katta maktabgacha yosh (5 yoshdan 6 yoshgacha);

maktabga tayyorlov yoshi (6 yoshdan 7 yoshgacha).

15. 
    Ilk yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo'yiladigan talablar mazkur Davlat talablarining 1-ilovasida belgilangan.
    
16. 
    Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo'yiladigan talablar mazkur Davlat talablarining 2-ilovasida belgilangan.
    

4-BOB. YAKUNIY QOIDALAR

17. 
    Mazkur Davlat talablari buzilishida aybdor bo'lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javobgar bo'ladi.
    
18. 
    Mazkur Davlat talablari Vazirlar Mahkamasi qoshidagi ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspektsiyasi, Sog'liqni saqlash vazirligi, Oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi, O'zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi va "Oila" Respublika ilmiy-amaliy markazi bilan kelishilgan.
    

Intellektual bilish malakalari va samarali refleksiv faoliyati.