Microsoft Word Diloromxon oya tayyor. Д. Ас?арова

2. Eshitib yodda saqlash. 
Bolaga 2-3 soniya oralatib 7-10 ta, bir-biriga 
bog‘liq bo‘lmagan narsalar nomini ayting va undan eslab qolganlarini takrorlashni 
so‘rang. Uslubiyati xuddi ko‘rib, 
yo
dda saqlashning tekshiruvidagidek bo‘ladi. 
3. Mazmunini yodda saqlash. 
Bolaga ma’lum bir mazmundagi hikoya (1-2 
marta) aytib 
yoki
o‘qib beriladi. So‘ngra boladan unda nima haqida 
gapirila
yo
tganligini aytib berish so‘raladi. Agar bola hikoyani so‘zma-so‘z aytsa, 
demak, unda eshitib 
yo
dda saqlash rivojlangan, agar u hikoyani 
o‘z so‘zlari bilan aytib, shu o‘rinda hikoyadagi asosiy narsani ajratsa, uning 
mazmunini etkaza bilsa, demak unda mazmunini 
yo
dda saqlash rivojlangan. 
4. Bolaning tasavvuri va ijodiy fikrlashi rivojlanganligini aniqlashda 
Rorshax 
metodikasi 
bo‘yicha 
tashxislash 
yordam 
beradi. 
Bu metodikani shvetsariyalik olim, doktor Rorshax ishlab chiqqanligi uchun uning 
nomi bilan atalgan. Bolaga qog‘ozga simmetrik tarzda 10 ta si
yo
x charejamasi 
(tomchisi) havola etiladi. Tekshiruvdan o‘ta
yo
tgan bola har bir dog‘ga qarab, 
xuddi mo‘saffo 
yo
z osmonida so‘zib yurgan bulutlarning goho kemaga, goho 
uchib bora
yo
tgan chavandozga o‘xshab ketishidek, ularning nimani 
eslata
yo
tganligini, ularni nimani ko‘ra
yo
tganligini aytib berish kerak. Bola 
qara
yo
tganda vaqtni cheklash tavsiya etilmaydi. Javoblarni izohlash, aniqlash juda 
murakkab va mutaxassis-psixologlar tomonidan to‘liq amalga oshirilgan bo‘lishi 
mumkin. Biroq nafaqat mutaxassislar, balki ota-onalar ham bolasida ko‘p narsani 

---

62 
ko‘rishi va bilishi mumkin. Mana bir necha misollar: agar 6-7 
yosh
li bola o‘zigi 
taklif etilgan si
yo
h charejamasidan biron marta ham odamga o‘xshagan shaklni 
uchratmagan bo‘lsa, Rorshax testi asosida bu bolada rivojlanish to‘xtab, uning 
yon‐
atrofdagi kishilar bilan munosabati juda-juda og‘ir yuzaga kelgan, deb xulosa 
chiqarish mumkin emasmi? Agar shu 
yosh
dagi bola aynan o‘sha dog‘larda turli xil 
tuzilmalarni ko‘rsa demak, u o‘zida hissi
yo
t shaklining, keng qulami o‘ylashning 
rivojlanganligini namo
yon 
etib, ranglarni qiziqarli qilib izohlaydi, talqin etadi. 
Uning javoblarida odatiylik bilan o‘ziga xoslik o‘rtasida munosabat me’
yo
rda. Bu 
hol bola juda aqlli, ruhiy vazmin, o‘z salohiyatidan yengil va erkin foydalana 
biladi, 
degan 
xulosa 
chiqarish 
nahotki 
haqiqiy 
bo‘lmasa. 
agar bola dog‘larda hech narsa ko‘ra olmasa, demak, gap uning fikirlashi, asosan 
tasavvuri past darajadaligiga borib taqaladi.
5. 
Bo‘lajak birinchi sinf o‘quvchilarining og‘zaki- mantiqiy fikrlashini 
tekshirib ko‘rishni quyidagi topshiriqlar 
yordam
ida o‘tkazish mumkin: 
Buning uchun: