Microsoft Word davronbek hoshimov

Bajardi:Mamatkarimov Mahsud
BIA-83 guruh
Mavzu: Mahallaning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish dasturi Savollar:
1. Mamlakatimizda yer maydonlaridan samarali foydalanishdagi qator muammolar haqida to’xtaling.
2.Kichik tadbirkorlik subyektlari turlarini ayting.
3.Tadbirkorlik subyektlari uchun imtiyozlar va preferensiyalarning yagona reestri haqida ma’lumot bering.
4.Yakka tartibdagi tadbirkorlikning boshqa tadbirkorlik faoliyati subyektlaridan farqi jihatlarini sanang.
5.«Bir darcha» prinsipini ta’riflang.
6.Litsenziyalanishi talab etiladigan tadbirkorlik faoliyatlariga misollar keltiring.
7.Mehnat taqsimoti bo’yicha hunarmandchilikning turlari.
8.Kooperatsiya turlarini sanang.
9.Ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishga xizmat qiladigan kooperativlarni guruhlang.
10.Kooperativning faoliyatini to‘xtatish va uni qaytadan tashkil etish asoslari
Javoblar:
1. So‘ngi yillarda mamlakatimizda yer munosabatlarini tartibga solishga qaratilgan bir qator qonun hujjatlari va me’yoriy aktlar qabul qilindi. Ularning asosiy jihatlaridan biri bu – yerning qiymati, yer solig‘i va yer ijarasi haqi shakllarida namoyon bo‘ladigan yerdan foydalanish uchun tabaqalashtirilgan haqning joriy etilishi, yerlarni xususiylashtirish va yer bozorining shakllanishi hamda bu sohada iqtisodiy munosabatlarni yanada rivojlantirish va tartibga solish kabi ustuvor yo‘nalishlarning ishlab chiqilishidir. Shunga qaramasdan hozirgi kunda yer munosabatlarini isloh etishning asosiy maqsadi – iqtisodiyot tarmoqlarida, ayniqsa qishloq va o‘rmon xo‘jaligida, hududlarida yerdan foydalanish samaradorligini oshirishga yerishib bo‘lmayapti. Bunda eng muhim ahamiyatga ega bo‘lgan yerdan foydalanish sohasidagi munosabatlarning zamonaviy jamiyat va iqtisodiyot ehtiyojlariga mos keladigan samarali iqtisodiy mexanizmni ishlab chiqishdir. Lekin, bu borada olib borilgan tadqiqodlarning natijalari soliq solinadigan bazani yaratadigan, yer mulkchiliga va yer ijarasini rivojlantiradigan, yer bilan bog‘liq turli xil bitimlarni tuzishga sharoit tug‘diradigan muayyan yer uchastkasini har tomonlama baholash, yerlarni xususiylashtirish va yer bozorini shakllantirish, yerlarning investitsiya jarayonlaridagi ishtirokini samarali ta’minlash kabi eng muhim yo‘nalishlarning nazariy, uslubiy-amaliy mexanizmlarini yaratish va yanada takomillashtirish imkoniyatlarini hali bermayapti. Bundan tashqari, mavjud iqtisodiy mexanizm yerdan samarali foydalanishni yetarli darajada rag‘batlantirmayapti, uning unumdorligi oshishini ta’minlamayapti hamda unumdor yerlarning yer oborotidan chiqib ketishining oldini olmayapti. Holbuki, mamlakatimiz iqtisodiyotini yanada rivojlantirish jarayonlarini ta’minlash maqsadida yer resurslaridan foydalanish tizimida innovatsion tarkibiy, institutsional va investitsiyaviy o‘zgarishlarni chuqurlashtirish, iqtisodiyot tarmoqlari, sohalari va hududlari o‘rtasida yer resurslarini samarali va balanslashgan taqsimlash va qayta taqsimlash orqali ishlab chiqarishni izchil rivojlantirish kerak.

1-rasm.Yerdan foydalanish tizimi va uning elementlari 2. Tadbirkorlik faoliyati turlari xilma-xildir. Faoliyat maqsadi, turi va yonalishlariga qarab tadbirkorlik faoliyatining ishlab chiqarish, tijorat, moliyaviy va konsalting turlarini ajratish mumkin. Qayd etilgan ushbu tadbirkorlik faoliyatining har bir turi kichik turlarga bolinadi. Mavjud tadbirkorlik faoliyati turlarini chizma shaklida quyidagicha ifoda etish
mumkin

2-rasm.Tadbirkorlik faoliyati turlari
3.Tadbirkorlik sub’ektlariga qo’shimcha huquqlar taqdim etish, ayrim majburiyatlarni bajarishdan to’liq yoki qisman ozod etish yoxud ularni bajarish shart-sharoitlarini yengillashtirish. Imtiyozlar quyidagi turlarga bo’linishi munkun; -bojxona imtiyozlari;
-preferentsiyalar;
-soliq imtiyozlari;
-investitsiyaviy afzalliklar; -subsidiyalar va boshqalar.

4. 
   Yakka tartibdagi tadbirkorlik bilan boshqa tadbirkorlikdan farqi shundaki, bu erda faoliyat ko’rsatuvchilar o’z faoliyatini yollanma ishchi kuchi yordamida olib boradilar. Ular yuridik shaxs sifatida ish ko’radilar va o’z korxonalarini davlat ro’yxatidan o’tkazishga majburdirlar.Jamoa tadbirkorligi – bu bir guruh fuqarolarning o’zlariga ma’qul bo’lgan mulkchilik shakllarida jamoalarga birlashib, jami korxonalarini tashkil qilishlari va shu asosda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishlaridir.
   

Jamoa tadbirkorligi faoliyati firmalar faoliyatida o’z ifodasini topadi. Firma – muayyan turdagi mahsulot ishlab chiqarishga va xizmat ko’rsatishga ixtisoslashgan, bozordagi talab va taklifga qarab ish tutadigan, iqtisodiy jihatdan erkin va mustaqil korxonadir.

4. 
   O‘zbekistonda davlat xizmatlarini ko‘rsatish bo‘yicha “bir darcha” markazlari BMTTD yordamida 2009 yilda Toshkent shahrining Sergeli tumanida tashkil etilgan bo‘lib, u turli davlat idoralarning vakillari bir joyning o‘zida mavjud bo‘lishini ta’minlash tamoyili asosida faoliyat yuritib kelmoqda. Shunga o‘xshash markazlar Namangan va Jizzax shahrilarida ham ta’sis etilgan edi. Bunday markazlarga murojaat etuvchi turli ijtimoiy masalalar yuzasidan kerakli maslahat va yechimlarni olishi mumkin. ‘’Bir darcha” tamoyiliga asoslangan davlat xizmatlarini ko‘rsatish markazlari davlat boshqaruvi tizimi, elektron hukumat tizimini yanada takomillashtirish sohasidagina emas balki tadbirkorlik muhitini yanada yaxshilash sohasida ham sifatli davlat xizmatlarini mutlaqo yangi bir bosqichga ko‘tarishga xizmat qilishi aniq.
   
5. 
   Litsenziya - bu muayyan faoliyat turlarini amalga oshirish uchun yozma ruxsatnoma. Litsenziya talab qilinadigan tadbirkorlik turlarining to'liq ro'yxati "Litsenziyalash to'g'risida" Federal qonunida keltirilgan. Ishbilarmonlarga qo'shimcha ravishda baliqchilar va ovchilardan ma'lum baliq yoki hayvonlarni qo'lga olish uchun yozma ruxsat olish kerak. Litsenziyalash atamasi patent qonunchiligida ham qayd etilgan, bu yerda mualliflik huquqi egasining o'z ixtirosidan foydalanishga ruxsati ko'rsatilgan.Litsenziyalanadigan tadbirkorlikning ayrim turlari maxsus normativ hujjatlar bilan tartibga solinadi. Bularga alkogol ichimliklarni ishlab chiqarish va sotish kiradi.
   
6. 
   Mehnat taqsimoti - bu mehnat faoliyatining turli turlarini tabaqalash va amalga oshirishning ijtimoiy shakllarida sodir bo'ladigan muayyan faoliyat turlarini ajratib olish, mustahkamlash, o'zgartirishning tarixiy jarayoni. Mehnat taqsimoti hunarmandchilik turlari:
   

1.Umumiy;
Umumiy mehnat taqsimoti- mahsulotning shakllanishida bir-biridan farq qiluvchi yirik faoliyat turlari (sohalari) ning izolyatsiyasi bilan tavsiflanadi. U chorvachilikni dehqonchilikdan, hunarmandchilikni dehqonchilikdan, savdoni sanoatdan ajratishni o‘z ichiga oladi.

2. 
   Xususiy;
   

Xususiy mehnat taqsimoti- bu yirik ishlab chiqarish turlari doirasida alohida tarmoqlarni izolyatsiyalash jarayonidir. Xususiy mehnat taqsimoti alohida tarmoqlarni ham, kichik tarmoqlarni ham, alohida tarmoqlarni ham o'z ichiga oladi. Masalan, sanoat doirasida mashinasozlik, metallurgiya, tog'kon sanoati kabi tarmoqlarni nomlash mumkin, ular o'z navbatida bir qancha kichik tarmoqlarni ham o'z ichiga oladi.
Yagona mehnat taqsimoti- tayyor mahsulotning alohida komponentlarini ishlab chiqarishni izolyatsiya qilishni, shuningdek, individual texnologik operatsiyalarni taqsimlashni tavsiflaydi.

2. 
   Birlik;
   

Birlik mehnat taqsimoti batafsil, tugunma-tugun va operatsion mehnat taqsimotini o'z ichiga oladi. Bunday mehnat taqsimoti, qoida tariqasida, alohida korxonalar doirasida amalga oshiriladi.

8. 
   Kooperatsiya (lot. cooperatio — hamkorlik, birgalikda ishlash) — 1) jismoniy shaxslarning birgalikda tadbirkorlik faoliyatini olib borish uchun ixtiyoriylik asosida birlashuvi; 2) ikki yoki bir necha mamlakatlarning xorijiy sheriklar ishtirokida qoʻshma yoki oʻzaro muvofiklash rilgan ishlab chiqarishni tashkil etishining universal shakli.
   
9. 
   Kooperativ faoliyat shakllari aksariyat mamlakatlar iqtisodiy hayotining ajralmas qismi hisoblanadi. Mavjud hisob-kitoblarga ko'ra, eng rivojlangan qishloq xo'jaligi kooperatsiyasi. Rossiya qishloq xo‘jaligi kooperatsiyasini rivojlantirish bo‘yicha o‘z tajribasiga ega. Boshqa mamlakatlarga nisbatan kechroq boshlangan (19-20-asrlar boshlarida) kooperatsiya shu qadar tez rivojlandiki, Birinchi jahon urushi boshlanishiga kelib Rossiya qishloq xoʻjaligi kooperatsiyasini rivojlan rish boʻyicha yetakchi davlatlardan biri hisoblanardi. Oktyabr inqilobidan keyin hamkorlik taqiqlandi, ammo 1921 yilda unga yana ruxsat berildi va a davrida u ikkinchi jadal rivojlanishni oldi. 1926-1927-yillarda barcha darajadagi qishloq xo‘jaligi kooperativlarini boshqarish tizimi shakllantirildi.
   

10.Barcha turdagi kooperativlar va ularning xo‘jalik uyushmalarini tuzishning, ular faoliyatining, ularni qayta tuzish va tugatishning umumiy huquqiy, iqtisodiy va ijtimoiy asoslari ushbu Qonun, “O‘zbekiston Respublikasidagi korxonalar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni,
O‘zbekiston Respublikasining boshqa qonun hujjatlari bilan,
Qoraqalpog‘iston Respublikasida esa — Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonun hujjatlari bilan ham tartibga solinadi.