Microsoft Word chingiz aytmatov sohil yoqalab chopayotgan olapar lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com

 

кутубхонаси

 

5

anchadan beri uni dengiz safariga shaylab, kiyim-kechak hozirlab yurgandi. To‘rva hamda ustki 

kiyimlarining yenglari yaxshilab hoshiyalangan. Aslini aytganda, dengizda bunday hashamning hojati 

yo‘q. Ammo ona onaligini qiladi-da. 

— Eh-ha, biz seni endi qoldi, qo‘lingdan yetaklagancha uyga olib ketishdi, deb o‘ylabmiz, — 

masxaraomuz hayratlandi Milxun, bola unga yetib olganida. 

— Nega endi? Men umrimda bunday!.. — ranjiganidan bo‘g‘ilib gapirdi Kirisk. 

— Bo‘ldi, bo‘ldi, hazilni ham tushunmaysan, — deb tinchlantirdi uni Milxun. — Xafa bo‘lma! 

Dengizda bir-birimiz bilan gapirishmasak kim bilan gapirishamiz. Yaxshisi, manovini olib yur, — 

deya bolaga vinchester

2

ini uzatdi. Bola bundan mamnun bo‘lib, ular bilan birga shaxdam odimlab 

ketdi. 

Qayiqlarga yuk ortish va qirg‘oqdan siljish vaqti ham keldi. Shunday qilib ovchilar dengiz tomon 

suzib ketishdi. Biroq agar ov baroridan kelib, boy o‘lja bilan uylariga qaytib kelishsa, unda butunlay 

boshqacha bo‘ladi. Ana o‘shanda bolani qanday izzat-hurmat qilishganini ko‘rasiz. Yosh ovchini kutib 

olish bayramga aylanadi, dengiz saxovati haqida qo‘shiqlar aytiladi: dengizning xayol yetmas 

chuqurliklarida baliqlar va boshqa hayvonlar urchib ko‘payadi, ular kuchli, jasur ovchilarga nasib 

etadi. Qo‘shiqlarda qabila odamlarini dunyoga keltirgan Suv parisi madh etiladi. Nog‘oralarni zarang 

daraxtidan yasalgan tayoqchalar bilan urib chalishadi. O‘yin tushayotganlar ichida eng donosi — 

shomon, u Yer va Suv bilan suhbatlashadi. Yangi yosh ovchi Kirisk to‘g‘risida gaplashadi. Ha, 

shunday, shomon yosh ovchiga hamisha xayrixoh, mehribon bo‘linglar, deb Yer, Suvga iltijo qiladi. 

Yerda va Suvda shu bola ulug‘ mergan bo‘lib yetishsin, u doimo topgan o‘ljalarini yoshu qariga odillik 

bilan ulashib berib tursin, deb duo qiladi. Dono shomon yana zikr tushib, Kirisk ulg‘ayib, bola-chaqa 

ko‘rsin, ulug‘ Suv parisi — Buyuk Ona baliq avlodi ko‘paysin, hamisha avlodiga avlod qo‘shilsin, deb 

duo-iltijo kiladi: 

 

Qayda suzib yurasan, ey, Buyuk Ona baliq? 

Sening qaynoq pushtingdan — mangu hayot boshlangan. 

Sening qaynoq pushtingdan — undik dengiz bo‘yida. 

Sening qaynoq bag‘ringdir — ochunda eng go‘zal joy. 

Qayda suzib yurasan, ey, Buyuk Ona baliq? 

Xuddi nerpa boshiga o‘xshaydi oppoq siynang, 

Bizni boqdi dengizda xuddi shu oppoq siynang. 

Qayda suzib yurasan, ey, Buyuk Ona baliq? 

Eng devkor, alp erkak suzib borar sen tomon. 

Sening pushting, urug‘ing gullab-yashnasin debon, 

Yer yuzinda avloding unib-ko‘paysin debon...

3

 

 

Bayramda o‘yin-kulgi, shovqin-suron bilan shunday qo‘shiqlar kuylanadi. Ana shu bayramda 

Kirisk taqdirida yana bir muhim voqea yuz beradi. Jazava bilan raqsga tushayotgan shomon ovchi 

Kirisk taqdirini osmondagi yulduzlardan biriga topshiradi, bolaga «hamisha panoh bo‘lgin» deydi. 

Axir, har bir ovchining o‘ziga tegishli, o‘z panohida saqlaydigan yulduzi bor-da. Kiriskning taqdiri 

qaysi yulduzga topshirilganligini hech kim, hech qachon bilmaydi. Buni faqat shomonu o‘sha 

noma’lum panohkor yulduz biladi. Boshqa hech kim bilmaydi. Osmon to‘la yulduz bo‘lsa... 

Albatta, bu bayramda onasi bilan singlisi hammadan ko‘ra ko‘proq sevinishadi, hammadan ko‘ra 

baland kuylab, hammadan ko‘proq raqsga tushishadi. Otasi Emrayin esa hammaning oldida ota deb 

ataladi, u bundan quvonib, g‘ururlanadi. Hozir esa u ota emas. Dengizda ota-bola degan gaplar 

bo‘lmaydi, dengizda hamma birdek, yoshi ulug‘ining aytganiga bo‘ysunishi kerak. Yoshi ulug‘ning 

                                                      

2

 Miltiq. 

3

 She’rlarni shoir Azim Suyun tarjima qilgan. 

---

Chingiz Aytmatov. Sohil yoqalab chopayotgan olapar (qissa)