|
www.ziyouz.com
kutubxonasi
174
O’sha kuni ertalab Bo‘ston uyqudan ko‘zini ochganda, quyosh azot chiqqan edi. U tong
qorong‘usida qo‘shga yetib kelib, to‘rt soatlar chamasi uxlagan edi. Ertalab Gulimxon otasini bezovta
qilmasin deb, Kenjashni qancha ushlamasin, ko‘chish tashvishlari bilan ovora bo‘lib ketib,
kichkintoyni andak ko‘zdan qochirib qo‘ydi. Bolakay allanimalarnidir chuldirab, hadeb otasining
yuzlarini silab, shapatilay boshladi. Bo‘ston ko‘zini ochdi, kulib kichkinani bag‘riga bosdi, butun
jismi-joni unga ajib bir mehr-muhabbat bilan to‘lqinlandi. Uning pushti-kamaridan dunyoga kelgan
kichkina, sog‘lom, harakatchan bo‘lib o‘sayotgan, hali ikkini to‘ldirmagan esa-da, ziyrakligi, ota-
onasini sevishi, yuzi, sumbati, qiliqlari quyib qo‘yganday o‘ziga o‘xshashi, faqat qora olxo‘riday
porlagan ko‘zlarigina onasini eslatib turishi bilan behad quvonch bag‘ishlardi. Bir so‘z bilan aytganda,
bolamisan bola edi va unga qarab turib, Bo‘ston shunday ajoyib o‘g‘ilchasi borligidan g‘ururlanardi.
— Nima deysan, o‘g‘lim? O’rnimdan turaymi? Qani, qo‘limdan tortib yuborchi? Tort, tort, ana,
barakalla! O’ho‘, polvon-ey! Ana endi qani, qani, otasining bo‘ynidan bir achomlasinchi, oh-oh!
Gulimxon bu orada unni qovurib, sut va tuz solib quyuq qalmoq choy hozirladi. Qalmoqchoy
erining jonu tani edi. O’tarlargina emas, hatto itlar ham uzoq tog‘larga chiqib ketgan, O’rkunchievlar
xonadoni jilla qursa, shu tobda bemalol, xotirjam o‘tirib choy ichsalar mumkin edi. Ko‘plar cho‘pon
xonadoniga bu farog‘at kamdan-kam paytlar muyassar bo‘lishini yaxshi bilmaydilar. Chorvaga yil
bo‘yi kecha-kunduz tinmay ko‘z-quloq bo‘lib turish kerak, agar suruvni ming bosh deb hisoblasak,
qo‘zisi bilan bir yarim ming deyavering, mana bunaqa o‘tirib choy ichishga qo‘l tegadimi. Cho‘pon
xonadonlari buni faqat orzu qiladilar. Ular ko‘chish oldidan bamaylixotir o‘tirib choy ichishardi. So‘ng
yoz bo‘yi tog‘larga chiqib ketishadi. Mashina peshinga yetib keladigan edi. O’shangacha hammasini
yig‘ishtirib, saranjom-sarishta qilib qo‘yishlari kerak.
— Voy, hech ko‘zimga, ishonmayman,— derdi nuqul Gulimxon,— qanday, yaxshi, joning rohat
qiladi, tinchlikni qarang! Sizni bilmaymanu men hech ketgim kelmayapti. Keling, uyda qola qolaylik.
Kenjashjon, otangga ayt, hech yoqqa bormaylik.
Kenjashjon nimalarnidir bidirlar, dam otasi, dam onasining tizzasiga chiqar, Bo‘ston esa
ko‘ngilchanlik bilan xotinining gapini ma’qullardi:
— Shundaymi? Mayli, nima qipti, yoz bo‘yi bu yerda yashasak?
— Xo‘p, aytdingiz-da,— kulardi Gulimxon,— ikki kun o‘tmay suruv qaydasan deb, hayyo-hayt
jo‘nab qolardingiz, keyin sizga Do‘nko‘likda quvib ham yetib bo‘lmasdi!
— Rost, Do‘nko‘likni minib ham yetolmaysan! — tasdiqlardi iyib ketgan Bo‘ston va so‘ng
dikraygan mo‘ylabini silab qo‘yardi. Bu uning ko‘ngli to‘lganligini bildirardi.
Ular xontaxta atrofida yerda o‘tirib shunday nonushta qilishar, bolakay atroflarida girdikapalak
bo‘lib yurardi. Ota-onasi unga ovqat yedirmoqchi bo‘lib urinishar, lekin bolakay bugun sho‘xlikni
avjiga chiqargan, o‘ynar, chopar, tinchlik bermasdi. Hech joyda o‘tirishni, ovqat yeyishni istamasdi.
Eshikni havo dim bo‘lib ketmasin deb, lang ochib qo‘yishgan, shuning uchun Kenjash dam sayin
tashqariga yugurib chiqar, galdirab hovli aylanar, ona tovuq atrofida pildirashib yurgan kichkina,
xurpaygan jo‘jalarni tomosha qilardi. Bu qorovul Qudurmatning tovug‘i edi. Qudurmatning o‘zi
yaylovga chiqib ketgan, uning xotini Asilgul O’rkunchievlar bilan birga mashinada boradigan edi.
Asilgul boya ularnikiga kirib chiqqan, yuklarni yig‘ishtirib qo‘ydim, tovuqni jo‘jalari bilan savatga
solsam bas, buni mashina kelganda qilsam ham bo‘lar, hozir kirlarimni yuvib, quritib olay, degan edi.
O’sha kuni ertalab shunday o‘tmoqda edi. Quyosh ko‘tarilib, tuzukkina qizdira boshladi. Hamma
o‘z ishi bilan ovora. Bo‘ston xotini bilan yuklar, tugun, bo‘xchalarni bog‘lardi. Asilgul kir yuvar, ora-
chora uning tashqariga mag‘zava to‘kkani eshitilardi. Kichkintoy Kenjash esa o‘z holiga o‘ynab yurar,
dam uyga chopib kirar, dam chopib chiqar, jo‘jalar atrofida o‘ralashardi.
Bu orada mehribon kurk tovuq jo‘jalarni hovlining narigi chekkasiga yer titgani boshlab ketdi.
Kichkintoy jo‘jalar orqasidan do‘mbillab chopdi, shu tariqa ular saroyning baland devori orqasiga o‘tib
qoldilar. Bu yerda qariqizlar va otquloqlar o‘sib yotar, yoz bo‘lgani uchun osoyishta, jimjit edi. Jo‘jalar
Chingiz Aytmatov. Qiyomat (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |
