Microsoft Word ch aytmatov sarvqomat dilbarim lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

45

uyog‘i nima bo‘lishini kim bilsin. 

Tyan-Shan traktidan mashinalar odatdagidek turnaqator tizilishib u yoqdan-bu yoqqa qatnab 

turardi, biroq men o‘zimizning avtobaza mashinalaridan birontasida ketishni ma’qul ko‘rdim. Mana, 

tanish mashinalardan biri yaqinlashib kelmoqda. Qo‘l ko‘tardim. 

Kabinada o‘tirgan shofyor hadeganda meni payqamay qoldi. Katta tezlik bilan kelayotgan mashina 

g‘izillab o‘tib ketdi-yu, biroq shu zahotiyoq taqqa to‘xtadi. Men chamadonimni qo‘lga oldim. Shofyor 

kabinadan chiqdi. Bunday qarasam, polkdoshim Ermak, u stajirovkani armiyada mening qo‘limda 

o‘tagan edi. Ermak o‘sha kezlarda hali yoshgina yigitcha edi. U menga qarab jimgina jilmayib turardi. 

— Tanimayapsanmi? 

— Serjant... Ilyos! Ilyos Aliboev! — Nihoyat esladi u. 

— Xuddi o‘zi! — deb iljaydimu, ammo o‘zimga juda alam qilib ketdi, odamlar zo‘r-bazo‘r 

tanigandan keyin, juda o‘zgarib ketibman-da. 

Biz yo‘lga tushdik. U yoqdan-bu yoqdan gaplashib bordik, armiyada xizmat qilgan yillarimizni 

esladik. Ishqilib, mening turmushim haqida gap ochib, surishtirib qolmasa bo‘lgani, deb cho‘chib 

turardim. Ammo Ermak, aftidan, hech narsadan xabarsizdek ko‘rinardi. Men biroz tinchlandim. 

— Uyga qachon qaytding? — deb so‘radim men. 

— Ishlayotganimga mana ikki yil bo‘ldi. 

— Alibek Jonturin qaerda? 

— Bilmadim. Men kelsam, u ketib qolgan ekan. Aytishlaricha, Pomirning allaqaeridagi avtobazada 

bosh mexanik bo‘lib ishlayotgan emish. 

«Qoyilman, Alibek! Qoyilman senga, do‘stim! Puxta yigitsan!» — deb undan behad xursand 

bo‘ldim. Demak, oxiri o‘z maqsadiga erishibdi-da, u armiyada xizmat qilib yurgan kezlaridayoq 

avtomobil va yo‘l texnikumida sirtdan o‘qib yurgan edi. U institutni ham sirtdan tugatishni orzu qilib 

yurardi. 

— Boshliqlaring Omonjo‘lovmi? 

— Yo‘q, yangi odam. Omonjo‘lov ministrlikka ko‘tarilib ketdi. 

— Seningcha, qalay, meni ishga olisharmikin? 

— Nega endi olishmasakan, olishadi, albatta. Birinchi klass shofyorsan, axir armiyada ham 

yaxshilar qatorida eding-ku. 

— Qachonlardir shunday edim, — deb to‘ng‘illadim men. — Jontoyni-chi, bilasanmi uni? 

— Bizda unaqa odam yo‘q. Hech qachon eshitmaganman ham. 

«Ha, avtobazada ozmuncha o‘zgarishlar bo‘lmapti...» — deb xayolimdan o‘tkazdim. Keyin 

so‘radim: 

— Pritseplar bilan ishlash qalay? Dovondan olib o‘tyapsizlarmi ? 

— Ha, bemalol o‘tib yuribmiz, — dedi u e’tiborsizgina. — Yukning qanaqaligiga bog‘liq. Zarur 

bo‘lsa tirkab olishadi-yu, ketishaveradi. Hozir mashinalar juda baquvvat emasmi... 

Bu pritseplar menga naqadar qimmatga tushganini u bilmasdi. Anorxoy dashtida ishlab yurgan 

kezlarimda ham bu hodisa haqida ko‘p bosh qotirardim. Bu ishda birgina men aybdormanmi yoki yana 

qandaydir bo‘lak sabablar ham bormikin? Agar bunday o‘ylab qaralsa, bu juda oddiy, uncha bosh 

qotirib o‘tiradigan ish emas edi. Qanchalik og‘ir va qanchalik qiyin bo‘lmasin, Do‘landan pritsep ulab 

o‘tish mumkin ekanligi oxiri isbotlandi-ku, endilikda, agar zaruriyat tug‘ilib qolsa, bemalol olib 

o‘tilyapti-ku. Ammo bari balo shundaki, biror yangilik o‘zining ishda qo‘llanilishini talab 

etayotgandek, eshigingni qoqib turgan taqdirda ham o‘z vaqtida sezib ololmaymiz. Nega odamlar 

mening taklifimga shunchalik ishonchsizlik bilan qarashdi? Bu taklifni tog‘ sharoitida amalga oshirish 

haqiqatan ham qiyinligidan tashqari, yana bizning trassada mashinalardan foydalanish va yuk tashish 

qonun-qoidalari instruktsiyasi ham bor edi, unda dovondan pritsep ulab o‘tish man etilgandi. Xudo 

biladi, bu instruktsiya qachon ishlab chiqilgan ekan. 

Ehtimol urushdan avval polutorkalarga moslab tuzilgandir. Bu bechora polutorka pritsep uyoqda 

---

Chingiz Aytmatov. Sarvqomat dilbarim (qissa)