Microsoft Word Bas db access L. doc

1.2.2 Ierarxik tizimlar 
IBM firmasining Information Management System (IMS) tizimi tipik vakil bo’ladi.   Uning 
birinchi versiyasi 1968 yilda paydo bo’ldi. Hozirgacha ko’pgina ma’lumotlar bazasi uni quvvatlaydi.  
 
Ma’lumotlarning ierarxik strukturasi 
 
Ierarxik MB tartiblangan daraxtlar to’plamidan tuziladi. Yanada aniqrog’i bir xil turdagi 
daraxtlarning bir necha tartiblangan nusxalari to’plamidan ibirat bo’ladi. Daraxt turi bitta “ildizli” tur 
yozuvidan va tartiblangan bitta yoki bir necha daraxt osti turlardan (ular har biri daraxtning turidir) 
tashkil topgan bo’ladi. Daraxt turi umuman olganda ierarxir ravishda tashkil topgan yozuvlar turlari 
to’plamidani tasvirlaydi. 
Daraxt turiga misol (MBning ierarxik sxemasi):   
 
Bu erda  “Начальник” va “Сотрудники” uchun “Отдел” oldingisi bolib, “Начальник” va 
“Сотрудники” esa  “Отдел” davomchilaridir. Yozuvlar turlari orasida aloqa quvvatlanadi.  
Bunday sxemadagi ma’lumotlar bazasi quyidagi ko’rinishda tasvirlanadi (biz daraxtning bitta 
nusxasini ko’rsatayapmiz):  
 
Barcha davomchi turdagi nusxalar oldingi turdagi umumiy nusxalar bilan yaqin, ya’ni egizak 
(близнецами) deyiladi. MB uchun to’liq pastdan –yuqoriga, chapdan-pastga o’tish tartibi (o’rnatilgan) 
aniqlangan.  
IMS da original va standart bo’lmagan terminlar ishlatilgan: "сегмент" birga "запись", hamda 
"записью БД" tushunchasida barcha daraxtlar sigmenti tusuniladi.