Microsoft Word babajanov farhodjon

 
2.4 Elektr ionizatorning ishchi ko’rsatkichlariga tok manbasining ta’sirini 
o’rganish. 
Toj razryadi uzluksiz davom etib turishi uchun uning elektrodlari orasida 
yetarli potensial bo’lishi kerak. Impulusli ko’rinishli kuchlanish berilganida toj 
razryadi samaraliroq bo’lishi bashorat qilinadi [15]. 
 
Kuchlanish impulslarining shakli 2.11-rasmda keltirilgan: 
 
2.11-rasm kuchlanish impulsining shakli 
Bu yerda: U
a
-kuchlanish impulisining amplutudasi; 
U
g
-razryad elektrodidagi kuchlanishning davomiy tashkil etuvchisi, kV; 
U
p
-kuchlanishning ta’sir etuvchi qiymati, kV; 
T
um
-impuls davomiyligi; 
T
u
-impuls davri; 
Impuls davomiyligi 
u
imp
T
K
τ
=
              (2.5). 
U
T.P
-toj razryad boshlanish kuchlanishi. 
Tu 
Tum 
t 
U
k
b
Ua 
U
t,p 
U
TЭ 
U
g 

---

51 
 
Kuchlanishning amplutudaviy koeffitsienti 
P
T
au
U
U
K
.
=
           (2.6) 
Impuls kuchlanish tarmoqda minimal kuchlanishda toj razryadi barqaror 
bo’lishini ta’minlaydi. Toj razryadi impulslar chastotasidan tok manbasining 
impulslari chastotasi katta bo’lganida toj razryadi samarali kechadi. 
 
Toj razryadi elektrodlar sirtida paydo bo’lishi uchun sirt minimal egrilik 
radiusga ega bo’lishi zarur. Egrilik radiusining optimal qiymati kritik maydon 
kuchlanganligi bilan aniqlanadi. 
 
Agar toj razryadi shakillanishi uchun kerak bo’lgan vaqtni doimiy deb 
hisoblasak t
sh
=const. Toj razryadining hosil bo’lishidagi kechikishi: 
(
)
[
]
c
ш
o
t
t
t
A
A
/
exp
−
−
=
 ifoda bilan tasvirlanadi,  
bu yerda: 
o
o
A
A
A −
teshilishlarning t vaqtga kechikkan qismining xossasi. 
t
c
=e/q
i
-kechikish vaqtining o’rtacha statistik miqdori; 
q-razryad oralig’ida hosil bo’lgan elektron bo’shliqni teshib o’tish ehtimoli; 
i/e-razryad oralig’ida elektronlarning paydo bo’lish chastotasi; 
i-elektonlar oqimida paydo bo’lgan tok miqdori. 
Hosil bo’layotgan elektronlarning (birinchisiyoq) razryad oralig’ida toj 
razryadini yuzaga keltirishi va oraliqni o’tqazuvchanligini barqaror ortib borishi 
sharti q=1 bo’ladi. Bu yerda razryad oralig’ining teshilish shartlari 
ko’rsatkichlarini hisoblash mumkin. Katoddan otilib chiqgan elektronning 
razryad oralig’ini teshilishiga olib kelish ehtimoli quyidagicha ifodalanishi 
mumkin: 
( )
μ
/
1
1
−
=
q
     
μ
>1                    (2.7). 
0
=
q
               
μ
<1                     (2.8). 
Bu yerda: 
(
)
[
]
1
/
exp
−
=
d
l
γ
μ
, 
μ
-oxirgi elektronlar lavinasida elektronlar soni oldingisiga nisbatan necha marta 
ortishini ko’rsatuvchi parametr; 
γ
-katoddagi ikkilamchi jarayonlarni xarakterlovchi koeffitsient; 

---

52 
 
l
-urilish ionizatsiya koeffitsienti; 
d
-elektrodlar orasidagi masofa, sm; 
μ
 koeffitsient asosan kuchlanishning ortishi bilan xarakterlanadi va 
10
≥