Microsoft Word babajanov farhodjon

 
2.3. Elektr ionizatorning xarakteristikalarini tahlili. 
 
Elektrodlar orasidagi masofaning ortishi razryad o’choqlarini kamaytirib 
ionizatorni ionlashtirish imkonyatini pasaytiradi. Elektrodlar zichligini oshirish 
esa ma’lum bir chegaragacha samarali bo’ladi. Keyin yana ionlar oqimi 
susayadi, bunga sabab elektrodlarning o’zaro ekranlashuvi bo’ladi. Yakka 
elektrodda bu holat kuzatilmaydi, lekin ionizatorda yuzlab razryad elektrodlari 
joylashadi va real manzara o’zgaradi. Elektroionizatorning samarali ish 
rejimlarini aniqlash uchun uning asosiy ko’rsatkichlarining o’zaro 
bog’liqliklarini ifodalovchi ionizatorning nomogrammasidan foydalnamiz. Bu 
yerda elektroionizatorning volt-amper, volt–ion xarakteristikalari hamda 
ionlarning bino ichida tarqalish grafigi
 
yaxlit olinib tahlil qilingan.  
 
2.9.1-rasm.Elektroionizatorning elektr sxemasi. 
TV1, TV2-transformator, KE-toj razryad elektrodlari, e.y.e-yerga ulangan 
elektrod, FV1, FV2-razryadniklari, MA, KV-o’lchov asboblari.
 
 
Ionizatorning asosiy xarakteristikalarini olishda elektronionizatorning 
elektr sxemasi yig’ildi. Sxema barcha zaruriy nazorat o’lchov asboblari bilan 
ta’minlandi. 
V
A
μ
kV 
A
μ
PH 
TP 
c
2 
R
к.э 
з.э. 
p
p 
c
1 
д
1 
д
2 

---

49 
 
 
Xarakteristikalardan kelib chiqib, ionizatorning eng samarali rejim 
ko’rsatkichlari, razryad masofasiga bog’liq ravishda o’zgarishi kuzatildi. 
Razryad masofasi 25 mm dan 40 mm gacha o’zgarganda ionizatsiya intensivligi 
4,5 - 6 kV da eng samarali diapazonda bo’ldi. Bunda ionizatsiya zonasida ionlar 
kontsentratsiyasi 10
13
 ion/m
3
 bo’ldi. Ikkinchi elektroionizatorgacha bo’lgan 
masofa 2,5 m bo’lganida ionlarning tarqalish notekisligi 25 - 30 % gacha bo’ldi. 
Meva saqlash texnologik jarayon talablariga ko’ra havoda ionlar 
kontsentratsiyasi 10
12
-10
13
 ion/m
3
 bo’lishi zarur. Izlanishlar ko’rsatdiki, 
ionizatorning uzoq vaqt davomida ishlab turishi meva mahsulotlarini saqlash 
kamerasidagi havo mikroiqlim ko’rsatkichlariga ta’sir ko’rsatmaydi. 2.10-
rasmda keltirilgan nomogramma bitta qurilma uchun olingan. 
Elektroionizatorlar soni ortganda tok manbasidan kerak bo’lgan tok miqdori 
qurilmalar soniga proportsional ravishda ortib boradi. Masalan, saqlash 
kamerasida 10 ta elektroionizator o’rnatilgan bo’lsa va har bir qurilma 0,25 mA 
tok iste’mol qilsa jami 2,5 mA tok zarur bo’ladi. Kuchlanish miqdori 6 kV 
bo’lsa, manba quvvati R=1,2·2,5·6=18 Vt bo’ladi.
  
 
 
2.10-rasm.Elektr ionizatorning asosiy kattaliklarini ifodalovchi nomogramma. 
 
L,M                    2                         1              0 
H
1 
H
2 
H
3 
2
4
6
U,kv 
2 
1 
lgn 
13 
12 
11 
H
2 
H
3 
0,1 
0,2 
0,3 
I,mA
H
1 
Ventor
Ventor b-n
a) 
b) 
c) 

---

50 
 
 
a)  ionlarning tarqalish diagrammasi. 
b)  Ionlar konsentratsiyasining elektr maydon kuchlanishiga bog’liqlik 
grafigi. 
c)  Ionizatorning (VAX) volt amper xarakteristikasi.