Microsoft Word b7002eaef33a87432ee6c6cf46e1f5f58f33be11b6a173a1321e65e51b96f179

дейилади. Туризм инвестицияси лойихаси асосига, туризм сохасининг 
хусусияти ичида 
қуйидаги изохлашни келтирамиз. Туризм инвестицияси 

---

104 
лойихаси мавжуд туризм потенциалини бахолантириш, махаллий ва 
хорижий турист талабини қаршилаш, янги тайёргарлик имкониятларни 

---

105 
яратиш, мамлакатга валюта киришини рўёбга чиқариб миллий 
ривожланишга ёрдамчи б
ўлиш, тижорий жойда фойда олиш каби мақсадлардан бир нечтасини 

---

106 
рўёбга чиқариш юзасидан, товар ва хизматларни ишлаб чиқариб сотиш учун туризм бўлимларининг қурилиш 
ва ишлатилишига қаратилган лойиха ишларининг йиғиндисидир17. 
17
Вопросў финансового обеспечения иностранного туризма, организация расчетов и бухгалтерского учета. 

---

107 
Туризм секторида инвестиция лойихалари, бевосита туризм муассасаси ва корхоналари, бош
қ
а 
и
қтисодий корхоналардан фарқли бўлган маълум хусусиятлар ташийдилар. 
М.Инс. туризма, 2003. 

---

108 
Инвестиция берувчи шахс ёки корхоналар билан лойиха тузувчи ва 
бахолантирувчи мутахассислар секторнинг бош хусусиятларини яқиндан 

---

109 
танишлари, инвестиция қарорларининг олинишидан рационал ҳаракат қилиб 
қолмасдан, энг мос қарорларга эришишда асосий унсурни ҳосил қилади. 

---

110 
Туризм секторининг тузилишида мавжуд бўлган далилларнинг кўпчилиги 
юқори савияларда фойда олишликнинг рўёбга чиқишига монелик

---

111 
қилмоқдадир. Туризм инвестициялари ичида тунаш корхоналари барқорор 
сармоя миқдорининг бошқа индустрияларга қараганда жуда кўп ажратиладиган 

---

112 
инвестициялардир. Туризм инвестицияларидаги бу барқарор сармоя қалинлиги, 
барқарор бахолар кўплиги, хусусан сармоянинг рентабеллиги жихатидан ва 

---

113 
сармоя айланиш тезлиги жихатидан аҳамиятли бир омилдир. 
11.2.Инвестиция манбалари ва ресурс имкониятлари.
 

---

114 
Туристик корхоналарда, хусусан инвестиция қилингандан кейин бошқариш жараёнида, барқарор 
харажатлар асосий харажатларнинг 70-80% нисбатигача кўтарилади. Бунинг асосий сабаби, энергия,
таъмирлаш, персонал, амортизация, фоиз ва шунга ўхшаш харажатларнинг чизиқ тўлиқлигидан мустақил бўлиб 
давомийлик кўрсатиши керак. Барқарор харажатларнинг юқори бўлиши, рентабеллик жихатидан аҳамиятли бир 
рақамдир ва фойдага ўтиш нуқтасининг ижро ва ҳажми фойдаланиш миқдори муносабатини 
оғирлаштирмоқтадир. Туризм инвестицияси боқимидан энг аҳамиятли хусусият ва критик омил бу алоқадир. 
+уйи тузилиш муассасалари (йўл, сув, электр - энергия, канализация, телефон ва ҳ.к). бутунлай бўлмаган 
жойларда қилинган туризм инвестициясининг фойдали бўлиши имконсиздир. 
Туризм лойихаларини ривожлантириш, босқичларнинг барчасида бўлмоқтадир. Бу ерда энг маълум ва 
аҳамиятли муаммо қуйи тузилманинг қайси нисбатида туризм инвестицияси билан тўғридан боғланишда 
бўлганидир. Бирор туристик жой учун қилинган ҳаво майдонининг (аэропортнинг) кенгайтирилиши, янги бир 
қуруқлик йўлининг қурилиши айни вақтда барча минтақа транспортига ва бошқа секторларга фойдали 
бўлмоқтадир. Масалан: туристик муассасалар комплекси учун рўёбга чиқарилган сув ва канализация 
каналларидан, комплекснинг қурилгани жойлашиш нуқтасидан шахар, туман ёки қишлоқ аҳолиси ҳам 
фойдаланади. Туристик муассасалар барпо қилиш учун қилинган қуйи тузилма инвестицияси бошқа 
секторларда ва қўшни туманларда ҳам фойдаланилганидан туристик муассасалар қурилиши сабабли рўёбга 
чиққан қуйи тузилма инвестицияси таннархини фақат ўша муассасалар билан боғлиқ қуриш ва у 
муассасаларнинг таннархига қўшиш ва таннарх ҳисобларини бунга кўра юритиш, хусусан, нотўғридир. Бунинг 
аксинча, туристик муассасалар асосан шахар мехмонхоналари, шахарнинг мавжуд барча қуйи тузилиш 
имконларидан фойдаланмоқдалар. Фақат бу фойдаланиш мавжуд бир давлат хизмати инвестициясидан 
фойдаланиш чегарасидан ўтмайди. 

---

115 
1

---

116 
1

---

117 
.

---

118 
3

---

119 
.

---

120 

---

121 
И

---

122 
н

---

123 
в

---

124 
е

---

125 
с

---

126 
т

---

127 
и

---

128 
ц

---

129 
и

---

130 
я

---

131 

---

132 
л

---

133 
о

---

134 
й

---

135 
и

---

136 
х

---

137 
а

---

138 
л

---

139 
а

---

140 
р

---

141 
и

---

142 
н

---

143 
и

---

144 
н

---

145 
г

---

146 

---

147 
т

---

148 
и

---

149 
ж

---

150 
о

---

151 
р

---

152 
и

---

153 
й

---

154 

---

155 
қ

---

156 
о

---

157 
д

---

158 
и

---

159 
р

---

160 
л

---

161 
и

---

162 
г

---

163 
и

---

164 
.

---

165 

---

166 
Т

---

167 
у

---

168 
р

---

169 
и

---

170 
з

---

171 
м

---

172 

---

173 
т

---

174 
а

---

175 
л

---

176 
а

---

177 
б

---

178 
и

---

179 
н

---

180 
и

---

181 
н

---

182 
г

---

183 

---

184 
и

---

185 
н

---

186 
в

---

187 
е

---

188 
с

---

189 
т

---

190 
и

---

191 
ц

---

192 
и

---

193 
я

---

194 
г

---

195 
а

---

196 

---

197 
т

---

198 
а

---

199 
ъ

---

200 
с

---

201 
и

---

202 
р

---

203 
и

---

204 
,

---

205 

---

206 
ҳ

---

207 
а

---

208 
р

---

209 

---

210 
қ

---

211 
а

---

212 
н

---

213 
ч

---

214 
а

---

215 

---

216 
и

---

217 
н

---

218 
в

---

219 
е

---

220 
с

---

221 
т

---

222 
и

---

223 
ц

---

224 
и

---

225 
я

---

226 

---

227 
л

---

228 
о

---

229 
й

---

230 
и

---

231 
х

---

232 
а

---

233 
л

---

234 
а

---

235 
р

---

236 
и

---

237 
н

---

238 
и

---

239 
н

---

240 
г

---

241 

---

242 
т

---

243 
а

---

244 
й

---

245 
ё

---

246 
р

---

247 
л

---

248 
а

---

249 
н

---

250 
и

---

251 
ш

---

252 

---

253 
б

---

254 
о

---

255 
с

---

256 
қ

---

257 
и

---

258 
ч

---

259 
и

---

260 
д

---

261 
а

---

262 

---

263 
б

---

264 
о

---

265 
з

---

266 
о

---

267 
р

---

268 

---

269 
в

---

270 
а

---

271 
з

---

272 
и

---

273 
ф

---

274 
а

---

275 
л

---

276 
а

---

277 
р

---

278 
и

---

279 
н

---

280 
и

---

281 
н

---

282 
г

---

283 

---

284 
и

---

285 
ч

---

286 
к

---

287 
а

---

288 
р

---

289 
и

---

290 
с

---

291 
и

---

292 
д

---

293 
а

---

294 

---

295 
ў

---

296 
р

---

297 
г

---

298 
а

---

299 
н

---

300 
и

---

301 
л

---

302 
г

---

303 
а

---

304 
н

---

305 

---

306 
б

---

307 
ў

---

308 
л

---

309 
с

---

310 
а

---

311 

---

312 
ҳ

---

313 
а

---

314 
м

---

315 

---

316 
к

---

317 
ў

---

318 
п

---

319 
и

---

320 
н

---

321 
ч

---

322 
а

---

323 

---

324 
р

---

325 
а

---

326 
ц

---

327 
и

---

328 
о

---

329 
н

---

330 
а

---

331 
л

---

332 

---

333 
б

---

334 
ў

---

335 
л

---

336 
м

---

337 
а

---

338 
г

---

339 
а

---

340 
н

---

341 

---

342 
о

---

343 
м

---

344 
и

---

345 
л

---

346 
л

---

347 
а

---

348 
р

---

349 
г

---

350 
а

---

351 

---

352 
б

---

353 
о

---

354 
ғ

---

355 
л

---

356 
и

---

357 
қ

---

358 

---

359 
б

---

360 
ў

---

361 
л

---

362 
г

---

363 
а

---

364 
н

---

365 
и

---

366 

---

367 
у

---

368 
ч

---

369 
у

---

370 
н

---

371 

---

372 
ў

---

373 
л

---

374 
ч

---

375 
а

---

376 
н

---

377 
и

---

378 
ш

---

379 

---

380 
в

---

381 
а

---

382 

---

383 
б

---

384 
а

---

385 
х

---

386 
о

---

387 
л

---

388 
а

---

389 
н

---

390 
т

---

391 
и

---

392 
р

---

393 
и

---

394 
л

---

395 
и

---

396 
ш

---

397 

---

398 
ҳ

---

399 
а

---

400 
м

---

401 

---

402 
қ

---

403 
и

---

404 
й

---

405 
и

---

406 
н

---

407 
д

---

408 
и

---

409 
р

---

410 
.

---

411 

---

412 
И

---

413 
ч

---

414 
к

---

415 
и

---

416 

---

417 
в

---

418 
а

---

419 

---

420 
т

---

421 
а

---

422 
ш

---

423 
қ

---

424 
и

---

425 

---

426 
т

---

427 
у

---

428 
р

---

429 
и

---

430 
з

---

431 
м

---

432 

---

433 
т

---

434 
а

---

435 
л

---

436 
а

---

437 
б

---

438 
и

---

439 

---

440 
ф

---

441 
а

---

442 
қ

---

443 
а

---

444 
т

---

445 

---

446 
д

---

447 
а

---

448 
р

---

449 
о

---

450 
м

---

451 
а

---

452 
д

---

453 

---

454 
к

---

455 
а

---

456 
б

---

457 
и

---

458 

---

459 
и

---

460 
қ

---

461 
т

---

462 
и

---

463 
с

---

464 
о

---

465 
д

---

466 
и

---

467 
й

---

468 

---

469 
о

---

470 
м

---

471 
и

---

472 
л

---

473 
л

---

474 
а

---

475 
р

---

476 
н

---

477 
и

---

478 
н

---

479 
г

---

480 

---

481 
р

---

482 
о

---

483 
л

---

484 

---

485 
ў

---

486 
й

---

487 
н

---

488 
а

---

489 
г

---

490 
а

---

491 
н

---

492 
и

---

493 

---

494 
б

---

495 
и

---

496 
р

---

497 

---

498 
с

---

499 
о

---

500 
х

---

501 
а

---

502 

---

503 
б

---

504 
ў

---

505 
л

---

506 
м

---

507 
а

---

508 
с

---

509 
д

---

510 
а

---

511 
н

---

512 

---

513 
м

---

514 
о

---

515 
д

---

516 
а

---

517 
,

---

518 

---

519 
к

---

520 
ў

---

521 
р

---

522 
г

---

523 
а

---

524 
з

---

525 
м

---

526 
а

---

527 
,

---

528 

---

529 
и

---

530 
с

---

531 
т

---

532 
е

---

533 
ъ

---

534 
м

---

535 
о

---

536 
л

---

537 

---

538 
ҳ

---

539 
а

---

540 
в

---

541 
о

---

542 
с

---

543 
и

---

544 
,

---

545 

---

546 
с

---

547 
н

---

548 
о

---

549 
б

---

550 
и

---

551 
з

---

552 
м

---

553 
,

---

554 

---

555 
и

---

556 
ж

---

557 
т

---

558 
и

---

559 
м

---

560 
о

---

561 
и

---

562 
й

---

563 
-

---

564 
п

---

565 
с

---

566 
и

---

567 
х

---

568 
о

---

569 
л

---

570 
о

---

571 
г

---

572 
и

---

573 
к

---

574 

---

575 
о

---

576 
м

---

577 
и

---

578 
л

---

579 
л

---

580 
а

---

581 
р

---

582 

---

583 
к

---

584 
а

---

585 
б

---

586 
и

---

587 

---

588 
б

---

589 
и

---

590 
р

---

591 

---

592 
н

---

593 
е

---

594 
ч

---

595 
т

---

596 
а

---

597 

---

598 
о

---

599 
м

---

600 
и

---

601 
л

---

602 

---

603 
ҳ

---

604 
а

---

605 
м

---

606 

---

607 
т

---

608 
у

---

609 
р

---

610 
и

---

611 
з

---

612 
м

---

613 

---

614 
т

---

615 
а

---

616 
л

---

617 
а

---

618 
б

---

619 
и

---

620 
н

---

621 
и

---

622 
н

---

623 
г

---

624 

---

625 
т

---

626 
а

---

627 
ъ

---

628 
с

---

629 
и

---

630 
р

---

631 
ч

---

632 
и

---

633 
с

---

634 
и

---

635 
д

---

636 
и

---

637 
р

---

638 
.

---

639 

---

640 

---

641 
Т

---

642 
у

---

643 
р

---

644 
и

---

645 
з

---

646 
м

---

647 

---

648 
б

---

649 
о

---

650 
з

---

651 
о

---

652 
р

---

653 
и

---

654 
н

---

655 
и

---

656 

---

657 
я

---

658 
х

---

659 
ш

---

660 
и

---

661 

---

662 
ў

---

663 
р

---

664 
г

---

665 
а

---

666 
н

---

667 
и

---

668 
ш

---

669 
,

---

670 

---

671 
ҳ

---

672 
а

---

673 
в

---

674 
а

---

675 
с

---

676 

---

677 
а

---

678 
н

---

679 
к

---

680 
е

---

681 
т

---

682 
а

---

683 
л

---

684 
а

---

685 
р

---

686 
и

---

687 
н

---

688 
и

---

689 

---

690 
қ

---

691 
ў

---

692 
л

---

693 
л

---

694 
а

---

695 
ш

---

696 
,

---

697 

---

698 
д

---

699 
а

---

700 
в

---

701 
о

---

702 
м

---

703 
л

---

704 
и

---

705 

---

706 
б

---

707 
о

---

708 
з

---

709 
о

---

710 
р

---

711 

---

712 
н

---

713 
а

---

714 
з

---

715 
о

---

716 
р

---

717 
а

---

718 
т

---

719 
и

---

720 

---

721 
қ

---

722 
и

---

723 
л

---

724 
и

---

725 
ш

---

726 

---

727 
ш

---

728 
а

---

729 
р

---

730 
т

---

731 
д

---

732 
и

---

733 
р

---

734 
.

---

735 

---

736 
Ф

---

737 
а

---

738 
қ

---

739 
а

---

740 
т

---

741 
,

---

742 

---

743 
т

---

744 
у

---

745 
р

---

746 
и

---

747 
з

---

748 
м

---

749 

---

750 
с

---

751 
е

---

752 
к

---

753 
т

---

754 
о

---

755 
р

---

756 
и

---

757 
д

---

758 
а

---

759 
г

---

760 
и

---

761 

---

762 
л

---

763 
о

---

764 
й

---

765 
и

---

766 
х

---

767 
а

---

768 
л

---

769 
а

---

770 
р

---

771 
н

---

772 
и

---

773 
н

---

774 
г

---

775 

---

776 
ҳ

---

777 
е

---

778 
ч

---

779 

---

780 
б

---

781 
и

---

782 
р

---

783 

---

784 
в

---

785 
а

---

786 
қ

---

787 
т

---

788 

---

789 
ҳар қайси бир сектор лойихаси каби оддий бир шаклда буюрилиб қўлга 
олинмаслигини билиш керакдир. Шу сабабли ҳам секторлар орасида 
алтернатив инвестиция лойихаси муҳокамасини қилиш жуда қийиндир. Туризм 
инвестицияси лойихаларининг миллий иқтисодга бўлган таъсирлари юқори, 
ҳосил қилганлари корхона фойдалигини бошқа секторларга қараганда жуда кам 
қаноатлантирувчи бўлгани учун бу лойихаларнинг бахоланишида алтернатив 
лойихалар асосий ўрин эгаллайди ва муносиб кўрилган ва лойихаларнинг 
рағбатлантириш тадбирларидан кераклича фойдаланишлари асос қилиб 
олинади. Ривожланаётган мамлакатлар учун жисмоний режалаштириш 
ишларининг бир бутунлик ичида юритилишида ҳисобланмайдиган фойдалар 
бўлмоқдадир. 
Туризмда инвестиция лойихаларини молиялаштириш манбалари туризм 
инвестиция лойихаларида бажарила олишнинг текширилиши учун, олдин 
инвестиция лойихасининг рўёбга чиқарилиши таҳлил қилинади. Ундан кейин, 
ривожлантириш ишларининг юзага чиқаргани натижалар, маълум критериялар
жихатидан мезонлаштириш таҳлили тобе тутилади. Бундай қилиб, инвестиция 
лойихаларининг молиялаштирилиши тугатилган лойихаларнинг тадбиқ қилиш 
сохасига қўйилиш ёки қўйилмаслиги қарор қилинган, инвестиция
алтернативларидан қайсисининг ёки қайсиларининг танланишида макро ва 
микро иқтисодий йўналишидан манфаатли бўлиши аниқланган бўлади. 
Лойихани молиялаштириш операциясининг объектив бир кўз билан ва маълум
критерияларга асосланиб юритилиши, бериладиган қарорнинг тўғрилиги ва 
манба таъминланишида энг самарали сохаларнинг белгиланиши мажбурийдир. 
Шундай экан лойихани тайёрлаган киши ёки гурух мавзуга одатланганлиги 
сабабида қилинган хатоларни айнан қабул қилиш ва янгилаш ҳавасида бўлади. 
Шу сабабли, инвестиция лойихаларини молиялаштирадиган киши ёки гурух 
билан тайёрлаган киши ёки гурухнинг фарқли бўлиш мавзуси устида 
талабчанлик билан ёритилиши керак ҳар қанча туризмда база яратиш, валюта 
киримини яратиш каби функцияларга сохиб бўлса ҳам бу хусусиятлар туризм 
сохасида қилинадиган ҳар бир инвестициянинг муносиб бўлиш ёки 
бўлмаслигини қарор бера олиш учун етарли солиқлар эмасдир. Шу сабабли 
туризм инвестицияси лойихаларининг ҳосил қиладигани фойдалар билан 
келтирадигани таннархларининг қиёсланиш йўлига кетилиши керак. Хусусан, 
индустрия лойихаларининг молиялаштирилишида қўлланилган услублар, 
туризм инвестицияси лойихаларини молиялаштириш учун ҳам жорий 
қилинади. Туризмда инвестиция лойихаларининг молиялаштирилиши учун 
олдин бозор изланишлари аниқланган тўлиқлик нисбатлари билан лойихада 
қўлланиладиган нархларнинг соғлом ва ишончли солиқларга таяниб 
таянмаслиги назорат қилиниши керак. 
Туризмда инвестиция лойихалари, маълум бир товар ёки хизмат ишлаб чиқарилишга таъминланиши кўзланган 
манбаларнинг иқтисодий ва молиявий томондан авантажли бир таъминланиш бўлиш ёки бўлмаслигини 
кўрсатиши юзасидан рўёбга чиқарилмоқдадир.