Microsoft Word b7002eaef33a87432ee6c6cf46e1f5f58f33be11b6a173a1321e65e51b96f179

6.3. Ресторанларда таннархга таъсир қилувчи омиллар.
Охирги 
50 
йилда 
мехмонхоналардаги 
кузатилган 
муаммолар 
ресторанларда кузатилмади. Чунки ресторанлар мехмонхона бўлимлари ичида 
қуйи бўлим бўлароқ, функцияларини юргазадилар. Фақат охирги йилларда 
катта ресторанларнинг ва занжир ширкатларнинг ривожланиши билан бирга бу 
бўлимларда ташкил қилиш функцияси катта бир аҳамият касб этди. Катта 
ресторанларда бошқарувчи 2 та позициядан жавобгар бўлади. Назоратчи 
(кассир ва ходимлардан жавобгардир) ва бошқарувчининг ёрдамчиси 
бўлимларда ишлаб чиқариш, сотиб олиш ва ичимлик ишлаб чиқариш
ресторандан ҳосил бўлади. Ташкилий (организацион) жадвалларининг 2 та 
аҳамиятли омили мавжуддир: 
1. Ресторанларнинг кўламига кўра қилинадиган асосий ишларда унчалик 
фарқлилик аҳамиятли эмасдир. Овқат сервисининг муваффақиятли бўлиши учун 
10
Д.Абдуллаева. “Ресторан фаолиятида кичик ва ўрта бизнесни ривожлантириш” магистрлик диссертацияси. 
2004. 

---

58
персоналлар ўртасида таъсирчанлик ва координацион жуда аҳамиятлидир. Шуни 
эсдан чиқармаслик керак бўлган бошқа бир хусусда овқат сервиси шахсий 
муносабатларга боғлиқ бир индустриядир. 
Америкада 1 йилда ишлаб чиқарилган озиқ-овқат ва ичимликнинг тўртдан 
бир қисми турар жойларидан ташқарида мехмонхона ва ресторанларда истеъмол 
қилинмоқда. Давлатнинг чакана савдосида 4 чи ўринни эгалламоқдадир. 
Мехмонхоналарда овқат ва ичимлик сотиш даромади хона сотиш даромадига 
тенг, ҳаттоки кўпроқ бўлиб даромаднинг 50% га яқинини ташкил қилмоқдадир. 
Ресторан бўлими хизматларининг жуда кўп куч, турли хил ва юқори даражада 
жавобгарликли ишлар бўлганлиги қабул қилинса ҳам, ҳаммаси текширилганида, жами 
комплекс ишларнинг овқат-ичимлик бўлимининг яхши ташкил қилиниши орқали 
жуда оддийлаштирилиши ва яхши тарбия кўрган, етарли тажрибага эга бўлган 
бошқарувчи томонидан қулайлик билан бошқарилиши аниқдир. 
Мехмонхоналарда овқат сервиси жуда яхши йўлга қўйилганлиги ва 
хусусиятли инсон кучи манбаи билан қўллаб қувватланганлиги тақдирда фойдали 
бирор муассаса бўлади. Акс ҳолда катта талофатларга сабаб бўлган бир 
мехмонхона бўлими ҳолига келади. Ривожланган бир мехмонхонанинг овқатланиш 
сервисида 5 та асосий қуйи бирлик бордир. Овқатланиш ва ичимлик бўлимининг энг 
аҳамиятли вазифаларидан бири овқат ва ичимлик таннархини назорат 
қилишдир. Чунки, тайёрланган порселарнинг вақтида сотилиши, омборга ва 
ошхонага келтирилган бир неча кунлик моддаларни тез бузилмаслиги каби 
вазиятлар таннархларни оширади. Яхши натижага эришиш учун сотиб олишдан 
сотишгача бўлган озиқ-овқат ва ичимликнинг ҳар бир вақтини алохида тушуниш 
керак бўлади. Овқат ва ичимлик бўлими бошқарувчиларининг бу омилларни доимо 
кўз остида тутишлари ва фаолиятларнинг салбий таъсир кўрсаткичларига имкон 
бермаслик мажбурияти бордир. Шуни унутмаслик лозимки, мехмонхонанинг 
хўжалик-чиқими бўлиб, овқат ва ичимлик харажатларига кетмокдадир
11
.
11
Обслуживание на предприятиях общественного питания. Учеб. пособ. Автор Л.А Радченко-Ростов. Финикс, 
2001 

---

59