Microsoft Word ayollarga xos masalalar doc

Ayollar ziynatlarini ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan mahramlar
Qur’oni karim ayollar ziynatlarini ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan erdan tashqari mahram 
erkaklarni umumiy hukmdan istisno tarzda birma-bir sanagan. Buning hikmati oyatda 
zikr qilingan erkaklar bilan ayolning davomli muomalada va birga bo‘lish zaruratidir. Bu 
erkaklar ayol ila qarindoshlik rishtasi bilan bog‘liq va fitnaga o‘rin yo‘q.
Ayollarning mahramlari
1. Er. Er xotinining barcha joylariga, butun vujudiga qarashi mubohdir. Oyatda istisno 
etilgan a’zolardan tashqari barcha a’zolardan manfaatlanishi mumkin. 
Qurtubiy shunday dedilar: “Ayolning eri va joriyaning xo‘jayini uning butun vujudiga 
boqishi mumkin bo‘lganidek, bir istisnodan tashqari barcha a’zolaridan ham foydalana 
oladi. Shuning uchun ham Alloh taolo ayol ziynatlarini ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan 
erkaklar sanog‘ini er bilan boshlagandir”.
2. Ota va bobolar. Ayolning ota va ona tomonidan otalari ayni hukmdadir. 
3. Erning otasi. 
4. Ayolning o‘z o‘g‘illari, erning o‘g‘illari va nabiralari. 
5. Ayolning qarindoshi (aka-uka, opa-singil)lari. Xoh ota-onasi bir, xoh faqat ona yoki 
ota bir qarindoshi bo‘lsin, farqi yo‘q. 
6. Qarindosh (aka-uka, opa-singil)larning o‘g‘illari.
Sanalganlarning bari ayolga mahramdirlar. Bular oldida ziynatlarini ochish mubohdir.
Alloh taolo bu oyatda amaki va tog‘alariga oid hukmni bayon etmagan. Barcha 

---

Ayollarga xos masalalar. Fotimaxon Sulaymon qori qizi 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
13
faqihlarga ko‘ra amaki va tog‘alarning hukmlari ham mahramiyat jihatidan yaqinlik 
darajalari sanalgan kishilar bilan birdir. Amaki va tog‘alar ota hukmida bo‘lgani uchun 
oyatda alohida sanalmagan. 
Oyatda sanalgan nasab yo‘li bilan qarindosh erkaklar ayolning mahrami bo‘lgani kabi bir 
onaning sutini emganlar ham ayolning mahramlari hisoblanadi. Zero, Rasululloh (s.a.v.) 
“Uylanishi nasab yo‘li sababli harom bo‘lgan ayollar va sut emishganlar ham bir-birlariga 
haromdirlar”, deya marhamat qilganlar.
Musulmon ayollarning g‘ayridin ayollarga nisbatan avrati. Faqihlar bu xususda ixtilof 
etganlar. Ba’zi olimlarga ko‘ra, oyatdagi “o‘z ayollari” dan murod “musulmon ayollar”dir. 
Salafning ko‘pchiligi shu fikrda. 
Qurtubiy shunday dedilar: “Oyatdagi “o‘z ayollari”dan maqsad “musulmon ayollar”dir. 
Shunday bo‘lsa, mo‘min ayol mushrik, zimmiy va kofir ayol qarshisida vujudining biror 
joyini ochishi halol emasdir. Faqat joriyalar hukmi mustasnodir”. 
Ba’zi olimlar fikriga ko‘ra, nasoro (xristian) bir ayolning musulmon bir ayolni o‘pishi yoki 
musulmon bir ayolning mushrik bir ayolga avrat joyidan tashqari yerlarini (o‘rinlarini) 
ko‘rsatishi makruhdir.