Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
281
— Hazratimga mujtahidlikning ne keragi bor? — deb mavlono Farid og‘ir uf tortdi. 
Bir vaqtlar u ham Akbarga bag‘ishlab she’rlar yozgan edi. Yaxshi g‘azal va ruboiylari 
bo‘lgani uchun mavlono Farid sohibqalam shoir hisoblanardi. Gujarat yurishida qirq 
kunlik yo‘lni Akbar bilan to‘qqiz kunda bosib o‘tgan va Muzaffar Husayn mirzoga qarshi 
urushda bir o‘zi to‘rtta yov navkarini qilich bilan urib yiqitgan dovyurak odam ham shu 
Farid Buxoriy edi. Akbar uni «sohibi sayf va qalam» deb maqtab, Farid Buxoriyga 
mavlonolik unvonini bergan va Salimga tarbiyachi muallim qilib qo‘ygan edi. 
Biroq mavlono Faridning shayx Muborak bilan sozi kelishmas, Salimga sirdoshlarcha 
shivirlab: 
— Hazratimni shu shayx ikki o‘g‘li bilan butunlay o‘zlariniki qilib olmoqdalar! — dedi. — 
«Dohiy», «mahdiy», «mujtahid» — hammasini shular o‘ylab chiqarmishdir. Katta o‘g‘li 
Fayzi Fayoziy hazratim haqida doston yozib ulkan mukofotlar oldi. Kichik o‘g‘li Abulfazl 
eng birinchi vazir. Shayx Muborakning o‘zi ashaddiy dushmanlari bo‘lgan ansoriylarni 
hazratimning yordamida yo‘q qilib qasd oldilar. Bo‘ldi-da endi! 
Bu gaplar ta’sirida Salim otasini Shayx Muborak va Abulfazldan qizg‘anadigan bo‘lib 
borar edi. 
Salim otasining diydoriga to‘ymay o‘sayotgan bo‘lsa, mavlono Farid farzandga zor edi. U 
uch marta uylangan, lekin farzand ko‘rmagan, yoshi qirqdan oshgandan so‘ng taqdirga 
tan bergan. Endi Salimni o‘ziga farzandday yaqin olib, dilida qatlanib yotgan otalik 
mehrini butunicha unga sarf qilar edi. O‘smirlarda bo‘ladigan ishonuvchanlik va ota 
mehriga tashnalik tufayli Salim ham mavlono Faridning mehriga dilini ochib berar va uni 
o‘zining eng yaqin sirdoshi deb bilardi. 
— Amirzodam, endi siz Abulfazldan ehtiyot bo‘ling, — derdi. — Hazrat otangiz shu 
vazirning maslahatiga kirib, kofir farangilarni saroyga ishga olmoqchi emishlar. Padrelar 
siz bilan shahzoda Murodga muallim bo‘lib, farangi tilini o‘rgatarmish! 
Shayx Farid bu gap bilan Salimni cho‘chitmoqchi edi. Salim boshqa bir olamdan kelgan, 
kiyimlari ham, yurish-turishlari-yu gapirishlari ham o‘zgacha bo‘lgan farangilarga 
o‘smirlarcha bir qiziqish bilan qarar edi. Shayx Farid o‘nta gapirganda bitta ham javob 
aytmay, o‘ychan va xomush yurgan Salim ustozining so‘nggi gapidan allanechuk 
tetiklandi: 
— Qachon... saboq berarmish? — deb so‘radi. 
— Sarmunshi Naqibxon aytdi. Ehtimol, erta-indin hazratim sizni chaqirib qolarlar... 
Kofirdan til o‘rganishga rozi bo‘lurmisiz, amirzodam? 
— Farangilar forsiy tilda so‘zlarmishlar-ku. Gaplarini eshitib ko‘ray. G‘aroyib 
sarguzashtlarni bilarmishlar. 
— Ammo sarguzasht aytish bahonasi bilan, sizni o‘z dinlariga... o‘tkazib olsalar-chi? 
Salim endi xiyol kulimsiradi: 
— Siz menga bergan ta’limlarni dilda mahkam tutgaymen, mavlono. Bobolar e’tiqodiga 
sodiqmen! 
Farid Buxoriy Salimga turkiy tildan dars bergan, Navoiy, Bobur she’rlaridan yuzlab satr 
yod oldirgan, shular ta’sirida Salimda ulug‘ bobolariga kuchli bir ehtirom paydo bo‘lgan 
edi. Ayni vaqtda, Farid Buxoriy Salimni hind onasi-yu tog‘alari ta’siridan ham uzib 
olishga intilardi. Salimning tog‘alari Man Sinx va Bhagvan Das botir jangchilar bo‘lsa 
ham, Ulug‘bek, Bobur kabi noyob kitoblar yozgan emaslar. Shuning uchun Salim ulardan 
ko‘ra ota ajdodlariga o‘zini yaqinroq oladi va ularning ma’naviy merosiga qalbini kengroq 
ochadi. Agar Salimni «tog‘alariga tortibdi» deyishsa, izzat-nafsiga tegadi, chunki bu uni 
yarim hind, yarim muslim qilib ikkiga bo‘lib maydalashtiradigan va yarimta-yurimta qilib 
ko‘rsatadigandek tuyuladi. U Farid Buxoriy ta’sirida temuriy bobolarining udumini 
otasidan ham mahkamroq tutishga intiladi. Ustozi ham shu boisdan uni o‘z farzandiday 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov