Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

5.1-jadval 
Havoyi oh’akka qo’yilgan texnik talablar 
Ko’rsatkichlar 
Kaltsitli oh’ak 
navlari 
Magnezialli va 
dolomitli oh’ak 
navlari 
Gidratli 
oh’ak 
navlari 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
Aktiv SaOMgO miqdori 
90 
80 
70 
85 
75 
65 
67  60  50 
So’nmagan zarrachalar miqdori 
7 
11 
14 
10 
15 
20 
- 
- 
- 
 

---

Oh’akni tashish, saqlash va ishlatish. So’ndirilmagan donador oh’ak temir yo’l vagonlari 
va  avtosamosvallarda  to’kilgan  h’olda  tashiladi.  Bunda  oh’akni  namlik  tasiridan  saqlash  zarur. 
Oh’ak pushonka va kukun oh’ak jips yopiladigan metall konteynerlarda, maxsus polietilen katta 
qoplarda  va  bitumlangan  yoki  yog’langan  qog’oz qoplarda  tashiladi.  Oh’ak  qorishmasi  maxsus 
kuzovli avtosamosvallarda, oh’ak suti esa avtotsisternalarda tashiladi. 
Oh’ak pushonkani qurilish  maydonlaridagi omborxonalarda qoplarga  joylab qisqa  muddat 
saqlash  mumkin. Oh’ak kipelkani qurilish  maydonlarida usti yopiq h’olda uzoq  muddat saqlash 
va zarurat bo’lganda undan oh’ak qorishmasi tayyorlash mumkin. Kukun oh’akni bir oydan ortiq 
saqlash mumkin, aks h’olda h’avodagi namlik tasirida aktivligi asta-sekin kamayadi. 
Havoyi oh’ak keramik g’isht va bloklar terishda, suvoqchilikda ishlatiladigan murakkab va 
oddiy qorishmalar tayyorlashda, bo’yoq tarkiblari uchun bog’lovchi sifatida ishlatiladi. 
Havoyi  oh’ak  namlik  va  suv  muh’itiga  chidamsizligi  tufayli  u  asosidagi  qorishmalar  va 
buyumlarni poydevorlar qurishda, yog’in-sochin tasirida bo’ladigan joylarda ishlatish maqsadga 
muvofiq emas. 
Havoyi  tuyilgan  oh’ak  va  oh’ak  pushonka  asosida  oh’ak  putstsolanli  va  oh’ak-shlakli 
gidravlik bog’lovchilar ishlab chiqariladi. 
Oh’ak-shlakli bog’lovchilar donador domna shlaki va h’avoyi oh’akni (20-30%) birgalikda 
maydalab tuyib olinadi. Bog’lovchining qotish  jarayonini yaxshilash uchun tarkibiga 3-5% gips 
qo’shiladi.  Bunday  bog’lovchilar  normal  sharoitda  sekin  qotadi,  lekin  issiq  nam  h’avo  bilan 
ishlanganda qotishi tezlashadi. 
Oh’ak-putstsolanli bog’lovchilar oh’ak va aktiv minerallar-trepel, opoka, diatomit, gliej va 
boshqalarni  birgalikda  kukun  h’oliga  keltirib  olinadi.  Oh’ak-shlakli  va  oh’ak-putstsolanli 
bog’lovchilar  asosidagi  qorishma  va  betonlar  namlikka  va  qisman  suvli  muh’itga  chidamli, 
ammo sovuqqa chidamliligi past bo’ladi. 
Havoyi  oh’akning  katta  qismi  silikat  g’ishti  va  bloklari,  g’ovak,  engil  va  og’ir  silikat 
betonlari  tayyorlashda  ishlatiladi.  Havoyi  oh’akni  tashish,  saqlash  va  ishlatishda  texnika 
xavfsizligi  choralariga  rioya  qilish  zarur,  chunki  oh’ak  bog’lovchisi  ishqoriy  muh’it  bo’lib, 
terini, nafas olish azolariga salbiy tasir etishi mumkin.