Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

5.1-rasm. Shaxtali xumdon 
1-shaxta; 2-yuklash qurilmasi; 3-qizdirish zonasi; 4-kuydirish zonasi; 5-sovitish zonasi; 6-h’avo beriladigan greben; 
7-kuydirilgan oh’akni chiqarib oluvchi mexanizm. 
 
Havoyi  oh’ak  tarkibidagi  chala  kuygan  yoki  o’ta  kuygan  bo’laklarning  meyordan  ortiq 
bo’lishi  bog’lovchi  h’ossalarini  yomonlashtiradi.  Chala  kuygan  oh’ak  bo’laklar  deyarli 
bog’lovchilik  xususiyatiga  ega  bo’lmaydi,  o’ta  kuydirilgan  oh’ak  esa  juda  sekin  suv  tasirida 
gidratlanadi va h’ajmi kengayadi. Buning natijasida oh’ak bog’lovchisi asosidagi mah’sulotlarda 
yoriqlar h’osil bo’lishi mumkin. 
Oh’aktoshni  odatda  shaxtali  xumdonda  kuydiriladi  (5.1-rasm).  Mayda  bo’lakli 
oh’aktoshlar  aylanma  xumdonda  kuydirilishi  mumkin.  Oh’aktoshni  kuydirish  uchun  ko’mir, 
tabiiy gaz va boshqa yoqilg’ilar ishlatiladi. Ko’mir yoqilganda oh’akka kul aralashishi mumkin, 

---

gaz yoqilganda esa bog’lovchi toza h’olda h’osil bo’ladi. Bundan tashqari gaz bilan ishlaydigan 
xumdonlarni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish mumkin. 
Oh’aktoshni  kuydirilganda so’ndirilmagan  g’ovak bo’lak  h’oldagi  yarim  mah’sulot h’osil 
bo’ladi. YArim mah’sulotni istemolchiga moslashtirish uchun maydalanadi yoki so’ndiriladi.